در طول مراحل مختلف زندگی هر انسانی، رنج بردن از مشکلات عدیده روحی و روانی می‌تواند سبب گرایش او به سمت مواد مخدر رود. همان دلایلی که در گرایش نوجوانان به سمت مواد مخدر تاثیر گذار هستند می‌توانند در تمایل شدید سالمندان برای استفاده از مواد مخدر تاثیر گذار باشند. همان‌طور که می‌دانیم عمده مشکلات روحی و روانی که انسان‌ها از آن‌ها رنج می‌برند تحت تاثیر اتفاقاتی است که ریشه در گذشته آن‌ها دارد. بدون شک سالمندان نیز به واسطه آنکه طول عمر بیشتری را نسبت به سایر رده‌های سنی پشت سر گذاشته‌اند، با اتفاقات تلخ و شیرین بسیاری نیز دست و پنجه نرم کرده اند. اتفاقاتی که می‌توانند سبب ایجاد مقوله‌ای به نام ” اعتیاد به مواد مخدر در سالمندان” شوند.
در این مطلب قصد داریم به صورت خاص به بررسی این مورد، دلایل و ریشه‌های آن و همچنین عوارضی که اعتیاد به مواد مخدر در سالمندان ایجا د می‌کند بپردازیم تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
عقاید نادرست در ارتباط با اعتیاد در سالمندان
یکی از مهم‌ترین عقاید نادرستی که در ارتباط با بحث اعتیاد به مواد مخدر در سالمندان در جامعه جریان دارد این است که سالمند برای درمان و یا حتی تسکین دردهای مختلف خود می‌توانند به استفاده از مواد مخدری همچون تریاک روی بی‌آورند. اعتقاد به چنین مسئله بسیار خطرناکی می‌تواند تهدید بزرگی برای سلامتی روحی و جسمی افراد مسن به شمار رود. عوارضی که می‌توانند در برخی از موارد منجر به مرگ فرد سالمند نیز شوند. بنابراین، یکی از موضوعاتی که لازم است در حل این معضل اجتماعی مورد توجه قرار گیرد این است که مصرف هرگونه مواد مخدر و به صورت خاص تریاک توسط سالمندان، در جامعه عادی شمره نشود!
مصرف و ترک مواد مخدر مختلف، عوارض بسیاری به ویژه در سنین بالا دارد. به عنوان مثال برخی افراد معتقدند که مصرف تریاک عوارض چندانی ندارد و به راحتی می‌توانند حتی در سنین بالا این ماده را ترک کنند. این در حالی است که عوارض ترک تریاک در سن بالا غیرقابل انکار است.
دلایل اعتیاد در سالمندان
حالا که تا حد زیادی با این معضل اجتماعی که گریبان‌گیر افراد سالمند بسیاری شده است، آشنا شدید بهتر است به بررسی دلایل مختلف بروز چنین عارضه‌ای با یکدیگر صحبت کنیم!
تنهایی و انزوا
یکی از مهم‌ترین دلایلی که در اعتیاد به مواد مخدر در سالمندان تاثیر گذار بوده، تنهایی و انزواست. کافی است نگاهی گذرا به شوک ایجاد شده در افراد سالمند، به هنگامی که هریک از فرزندان آن‌ها از خانواده جدا می‌شوند و تشکیل زندگی می‌دهند، داشته باشیم. در کنار غم جدا شدن فرزندان از خانواده، کافی است به تراژدی از دست دادن همسر یا نزدیکان را اضافه کنیم تا آن‌طور که لازم است انزوا در سالمندان را درک کنیم. طبق تحیقات انجام شده، نرخ تمایل به استفاده از مواد مخدر در سالمندانی که همسر یا یکی از اعضای خانواده نزدیک خود را از دست داده اند و همچنین سالمندانی که تعداد دوستان اندکی دارند، بسیار بالاست.
دردهای مزمن
متاسفانه درصد قابل توجهی از سالمندان برای فرار از دردهای مزمنی همچون التهاب در مفاصل، درد در مفاصل مختلف بدن به استفاده از داروهای مسکن‌های قوی روی می‌آورند. اتفاقی که می‌توانند سبب اعتیاد سالمندان به استفاده از چنین داروهای آرام‌بخشی شود.
افسردگی
طبق آمارهای اعلام شده از سوی سازمان‌های ذی‌ربطی همچون سازمان جهانی بهداشت، یکی از رایج‌ترین دلایل اعتیاد به مواد مخدر در سالمندان، افسردگی است. در بحث افسردگی دیگر تعداد دوستان و یا زندگی کردن فرد سالخورده با همسر یا فرزندان، اهمیت آنچنانی پیدا نمی‌کند. مسئله مهم در مقوله اعتیاد سالمندان به مواد مخدر، احساسی است که آن‌ها نسبت به خود دارند. عموم این افراد با باور این مسئله که زندگی هدفمندی ندارند و حسی به نام عدم ارزشمندی را تجربه می‌کنند. بروز احساسات منفی از این قبیل احساسات، می‌تواند در ارتقای تمایل هر فردی و به صورت خاص سالمندان در اعتیاد به مواد مخدر تاثیرگذار باشد.
مشکلاتی که مواد مخدر برای سالمندان ایجاد می‌کند
بیماری‌های جسمی
اعتیاد به مواد مخدر در سالمندان به علت تاثیرات سوئی که بر روی خواب و خوراک فرد سالخورده دارد، می‌تواند زمینه ساز بروز بسیاری از مشکلات و بیماری‌های جسمی در آن‌ها شود.
از دست دادن حافظه
یکی از مهم‌ترین تاثیرات منفی که استفاده از مواد مخدر بر سلامت انسان دارد، تحت الشعاع قرار دادن سیستم عصبی محیطی است. اتفاقی که می‌تواند در از دست دادن حافظه فرد و حتی تعادل او تاثیرگذار باشد.
تداخل با سایر داروها و ایجاد مسمومیت
همان‌طور که گفته شد سالمندان به واسطه شرایط سنی خاصی که در آن قرار دارند، دردها و مشکلات متعددی همچون دردهای اسکلتی- عضلانی، قلبی و عروقی و … را تجربه می‌کنند. دردهایی که برای کاهش آن‌ها لازم است که فرد به استفاده از داروهای آرام‌بخش روی بی‌آورد. داروهایی که پتانسیل بالایی دارند تا با ترکیبات موجود در مواد مخدر، تداخل پیدا کنند. تداخلی که در ایجاد مسمومیت‌های دارویی تاثیرگذار بوده و می‌تواند در مواردی حتی منجر به مرگ فرد سالخورده گردد.
همچنین ببینید: روش ترک تریاک
عوارض خوردن شیره تریاک در سالمندان
یکی از اصلی‌ترین عوارض خوردن شیره تریاک در سالمندان، احساس تنگی نفس و یا خفگی است که فرد به ویژه در هنگام خواب با آن مواجه می‌شود. در بسیاری از موارد عوارض خطرناک‌تر دیگری همچون تشنج برای مصرف چنین ماده‌ای، ثبت شده است. در ادامه نیز به تعدادی از مهم‌ترین عوارض ایجاد شده بر اثر خوردن شیره تریاک در سالمندان اشاره شده است:
- بروز بیماری‌های کبد
- تغییر رنگ دندان‌های فرد
- تیره شدن رنگ پوست فرد
- ایجاد مشکلات گوارشی همچون اسهال و یبوست
- ایجاد مشکلات جدی برای سیستم تنفسی فرد و ریه‌های او
- احساس خستگی مفرط (عموما به علت افت بیش از حد انرژی در فرد ایجاد می‌شود.)
ترک اعتیاد در سالمندان
یکی از موضوعات بسیار مهم در بحث اعتیاد به مواد مخدر در سالمندان، چگونگی مواجه با این مسئله است. بدون شک، مراجعه به مراکز و کلینیک‌های ترک اعتیاد بهترین گزینه پیش‌رو برای این افراد است. در هر یک از مراکز و کلینیک‌های ترک اعتیاد بسته به شرایط فرد از روش‌های درمانی متفاوتی استفاده خواهد شد. روش‌هایی که گام اول در همه آن‌ها، سم زدایی است. منظور از سم زدایی نیز آن است که فرد باید از مصرف هرگونه ماده مخدر دوری کند تا عادت بدن او به حضور چنین ماده‌ای، روز به روز کم‌رنگ و کم‌رنگ‌تر شود.
عموما برای درمان اعتیاد به مواد مخدر در سالمندان از درمان‌های روانی-اجتماعی همچون “درمان گروهی” استفاده می‌شود. در چنین روش‌های درمانی، فرد سالمندان در ارتباط با افراد همسن خود قرار می‌گیرد و به واسطه تبادل تجربیاتی که بین هریک از آن‌ها اتفاق می‌افتد، فرد به صورت تدریجی پروسه ترک اعتیاد به مواد مخدر را پشت سر می‌گذارد.
کلام آخر
مقوله اعتیاد به مواد مخدر در سالمندان لازم است همچون اعتیاد سایر گروه‌های سنی مورد توجه قرار گیرد. در بروز چنین اعتیادی عوامل مختلفی همچون تنهای و انزوا، رنج بردن از دردها و مشکلات جسمی متعدد و … می‌توانند تاثیرگذار باشند. اعتیاد به مواد مخدر در این گروه سنی می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی همچون از دست دادن حافظه، ایجاد نوسانات خلقی و … گردد. عوارضی که بهتر است هرچه سریع‌تر با گام نهادن در پروسه ترک اعتیاد، کاهش پیدا کنند. مراجعه به مراکز و کلینیک‌های ترک اعتیاد، یکی از گزینه‌های پیش‌روست که فرد سالخورده می‌تواند از آن استفاده کند. ممنون از اینکه تا انتهای این مقاله ما را همراهی کردید. از توجه شما متشکریم!
1403/08/20