بازگشت به اعتیاد

ترک اعتیاد مواد مخدر یا مشروبات الکلی کاری بسیار دشوار است. بیمار مصرف‌کننده‌ای که برنامه درمان اعتیاد را آغاز می‌کند با چالش‌های متعددی روبه‌رو می‌شود که یکی از آن‌ها احتمال بازگشت به اعتیاد است. منظور از عود اعتیاد این است که بیمار پس از مدتی متوقف کردن مصرف، دوباره مصرف مواد اعتیادآور را مجدد شروع می‌کند.

با افزایش اطلاعات درباره روش‌های ترک اعتیاد و احتمال عود اعتیاد می‌توانید به بیماران کمک کنید تا انتظاراتی منطقی و واقع‌بینانه از درمان اعتیاد و بهبودی‌شان در درازمدت داشته باشند.

شرایط زیر نشانه‌های بازگشت به اعتیاد است:

• بیمار مصرف مواد مخدر یا مشروبات الکلی را بعد از مدتی پرهیز دوباره شروع می‌کند.
• بیمار مرتکب لغزش می‌شود، مواد مخدر یا مشروبات الکلی را یک بار مصرف می‌کند و دوباره کنار می‌گذارد.
• بیمار مصرف الکل یا مواد مخدر را پس از ترک اعتیاد از سر می‌گیرد و سپس به مراکز ترک اعتیاد برمی‌گردد.
• بیمار دوباره وابسته می‌شود و همان عادت‌ها و الگوهای رفتاری سابق را از سر می‌گیرد.

باورهای غلط زیر به معنای عود اعتیاد نمی‌باشد:

• اینکه بیمار یک شکست خورده است و نمی‌تواند ترک کند.
• برنامه های درمانی در ترک اعتیاد سازگار نیستند.
• تمام تلاش‌هایی که بیمار برای ترک اعتیاد تا به حال کرده بی‌معنی و بی‌ثمر بوده است.

تمام بیماران، صرف نظر از برگشتن یا برنگشتن به دامان اعتیاد می‌توانند اعتیادشان را ترک کنند. عود اعتیاد مشکل شایعی است و بسیاری از بیماران پس از لغزش در اعتیاد دوباره می‌توانند به مسیر پاکی و سلامتی برگردند. یکی از بهترین و سالم‌ترین روش‌ها برای برخورد با عود اعتیاد این است که آن را به منزله شکست در نظر نگیرید، بلکه آن را به چشم فرصتی برای یادگیری ببینید که به شما یاد می‌دهد زندگی‌تان را به روشی سالم مدیریت کنید.

عوامل لغزش در اعتیاد

عود اعتیاد معمولا ًبرنامه‌ریزی نشده و پیآمد یک اتفاق و محرک آنی است. با این حال می‌توان گفت که بازگشت به اعتیاد دارای سه مرحله هیجانی، ذهنی و جسمی است. علل عود اعتیاد معمولاً در سه مرحله زیر رخ می‌دهد:

۱. عود هیجانی

اکثر موارد عود هیجانی هنگامی پیش می‌آید که فرد می‌خواهد همان احساسات و هیجاناتی را تجربه کند که در گذشته در زمان مصرف الکل یا مواد مخدر حس می‌کرد. بیماران در زمان عود هیجانی به مصرف مواد فکر نمی‌کنند، اما به سمت الگوهای آشنای اعتیاد کشیده می‌شوند. بیمارانی که در حال تجربه عود هیجانی هستند، در مرحله انکار به سر می‌برند، بسیار پرخاشگر، زودرنج و گوشه‌گیر می‌شوند و از دوستان، اعضای خانواده و اعضای گروه حمایتی کناره می‌گیرند.

۲. عود ذهنی

بیمار در مرحله عود ذهنی به وضوح درباره مصرف دوباره مواد مخدر یا الکل فکر می‌کند و سعی می‌کند ازسرگیری مصرف مواد مخدر را به نحوی توجیه کند. بیمار در این مرحله بارها دچار تعارض‌های درونی و چانه‌زنی می‌شود، چرا که علیرغم میل قوی و غیرقابل کنترل به مصرف مواد مخدر و الکل می‌داند که ترک اعتیاد و بازیابی سلامتی را با انجام چنین کاری به تأخیر خواهد انداخت.

۳. عود جسمی

عود جسمی مرحله پایانی عود اعتیاد است و شامل مصرف دوباره مواد مخدر یا الکل می‌شود. عود جسمی می‌تواند چند دقیقه تا چند ماه طول بکشد و ممکن است شروع دوباره درمان را ضروری سازد. با این حال عود جسمی همواره به معنای شروع دوباره اعتیاد یا نیاز به درمان ترک اعتیاد نیست.

عود اعتیاد یکی از واقعیت‌های محتمل ترک اعتیاد است. در عین حال این بازگشت به اعتیاد فرصتی برای ایجاد بنیانی مستحکم‌تر برای یک زندگی پاک در آینده است. اگر مصرف مواد را دوباره شروع کرده‌اید و می‌خواهید فرآیند درمان را از سر بگیرید، همین امروز با ما تماس بگیرید تا از روش‌های درمان بعد از عود اعتیاد مطلع شوید.

نشانه‌های بازگشت به اعتیاد

بازگشت به اعتیاد نشانه‌های رفتاری و جسمی متعددی دارد. اگر از نشانه‌های عود اعتیاد اطلاع داشته باشید، می‌توانید از شروع دوباره مصرف مواد مخدر جلوگیری کنید.

نشانه‌های متداول عود اعتیاد به شرح زیر است:

• ولع و میل غیرقابل کنترل به مصرف مواد مخدر
• نوسانات خلقی ناگهانی
• فکر کردن به خودکشی و افکار مخرب یا مضطرب‌کننده
• انکار کردن رخدادها یا رفتارها
• مرموز رفتار کردن
• افزایش تحریک‌پذیری و زودرنجی
• کناره‌گیری از دوستان یا اعضای خانواده
• اتخاذ تصمیم‌های آنی و نسنجیده
• ازسرگیری رفتارها و برنامه‌های گذشته و شرکت در گروه‌های اجتماعی سوق دهنده به اعتیاد

پرورش راهبردهای مقابله‌ای موثر در روان درمانی ، برای مدیریت میل به مصرف مواد می‌تواند از عود اعتیاد جلوگیری کند.

محرک‌های رایج عود اعتیاد

محرک‌های بسیاری وجود دارد که باعث می‌شود افراد در برابر الگوهای قدیمی تسلیم شوند یا در مقابل ولع مصرف مواد از پا دربیایند. محرک‌های عود اعتیاد به مواد مخدر شامل رفتارها، مکان‌ها یا افراد القاء کننده استرس می‌شود که فرد را دوباره به سمت سوء‌مصرف الکل یا مواد مخدر سوق می‌دهند.

رایج‌ترین محرک‌های عود اعتیاد مواد مخدر و الکل به شرح زیر است:

• اعضای خانواده یا دوستانی که آن‌ها هم الکل یا مواد مخدر مصرف می‌کنند.
• محیط‌های تنش‌زا و پراسترسی مانند بیمارستان.
• مشکلات مربوط به روابط میان‌فردی.
• رفت و آمد به مکان‌هایی که محل سوءمصرف مواد مخدر هستند.
• احساس کسالت و بی‌حوصلگی.
• شرکت در مهمانی‌هایی که مشروب و مواد مخدر در آن‌ها مصرف می‌شود.
• قرار گرفتن در موقعیت‌های پراسترس.

قرار گرفتن در موقعیت‌های پراسترس بسیاری از افراد را به سمت مواد مخدر سوق می‌دهد، در این میان شرکت در مهمانی‌ها، احساس سرخوشی و تجربیات مثبت و خوشایند دیگر محرک‌های اصلی عود اعتیاد برای بقیه بیماران به شمار می‌آید. بیماران باید درباره افکار، احساسات و رفتارهای خود تأمل کنند تا متوجه محرک‌های خاص خود شوند.

صرف نظر از این که محرک‌های عود اعتیاد ماهیت کلامی، جسمی، رفتاری یا محیطی داشته باشد، وجود محرک‌ها لزوماً به معنای عود اعتیاد نیست. چنانچه بیماران به ساز‌و‌کارهای مقابله‌ای سالم مجهز و اراده قوی داشته باشند، می‌توانند با محرک‌ها روبه‌رو شوند و از دوباره گرفتار شدن در دام اعتیاد پرهیز کنند.

راههای پیشگیری از عود اعتیاد

احتمال عود اعتیاد در شش ماه نخست دوران ترک اعتیاد بیشتر است. تدوین برنامه پیشگیری از عود اعتیاد به مواد مخدر و مشروبات الکلی می‌تواند مسیر برگشت به پاکی و ادامه دادن این مسیر را برای بیماران هموارتر سازد.

یک برنامه پیشگیری از عود اعتیاد موثر و قوی شامل موارد زیر می‌شود:

• پیگیری برنامه‌های مراقبتی و حمایتی بعد از ترک اعتیاد
• شناسایی محرک‌ها و پرهیز از آن‌ها
• پرورش ساز‌و‌کارهای مقابله‌ای جدید برای مدیریت استرس و هیجانات آزاردهنده
• ایجاد تغییراتی در سبک زندگی که برای ترک اعتیاد سودمند باشد.
• تغییر دادن شبکه اجتماعی به منظور پرهیز از برخورد با افرادی که اعتیادشان را ترک نکرده‌اند.
• خودداری از قرار گرفتن در موقعیت‌هایی که می‌تواند محرک برگشت به اعتیاد باشد.
• مشارکت منظم در برنامه‌های سرپایی
• شرکت در فعالیت‌های اجتماعی سالم به منظور پیشگیری از ایجاد کسالت و بی‌حوصلگی

شرکت در جلسات مشاوره فردی

با این حال علیرغم اطلاع از روش‌های پیشگیری از عود اعتیاد باز هم ممکن است بیماران به سمت مصرف مواد مخدر کشیده شوند. اگر با مشکل عود اعتیاد روبه‌رو شدید، نباید وحشت کنید یا فرض کنید که در درمان ترک اعتیاد شکست خورده‌اید، در عوض می‌توانید:

• محرک‌های عود اعتیاد را شناسایی کنید: به عود اعتیاد به چشم درسی ارزشمند نگاه کنید و محرک‌های عود اعتیاد را شناسایی کنید تا بتوانید از برگشت به اعتیاد در آینده جلوگیری کنید.
• تصمیم بگیرید که مصرف دوباره فقط یک اتفاق باشد و دیگر تکرار نشود: چنانچه این باور را در خود ایجاد کنید، می‌توانید درمان ترک اعتیاد را با پشتکار و تعهد ادامه بدهید و عود اعتیاد را با برخورداری از حمایت، شرکت در برنامه‌های گروه درمانی و کمک گرفتن از همتایان پشت سر بگذارید.
• دوباره در برنامه‌های درمانی ثبت‌نام کنید: اگر مدت قابل توجهی است که دوباره مواد مصرف می‌کنید یا اگر احساس می‌کنید که نمی‌توانید بدون کمک گرفتن پاک بمانید، شروع دوباره درمان می‌تواند مفید باشد.
• از خدمات مشاور سلامت‌روان بهره بگیرید: رفتاردرمانی شناختی (CBT) بعد از عود اعتیاد بسیار مفید است. رفتاردرمانی شناختی، در کنار مشاوره سوءمصرف مواد مخدر با هدف تغییر دادن الگوهای رفتاری و فکری بیماران و به منظور متعهد کردن دوباره بیمار به یک زندگی پاک انجام می‌شود.

کمک به عزیزان برای پرهیز از عود اعتیاد

خانواده و دوستان بیماران در حال ترک، می‌توانند شبکه حمایتی ارزشمندی را تشکیل بدهند. اگر یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان در حال ترک اعتیاد است، لازم است از نشانه‌ها و محرک‌های عود اعتیاد اطلاع داشته باشید. با تکیه بر این اطلاعات می‌توانید تشخیص بدهید که چه زمانی فرد مصرف مواد مخدر یا مشروبات الکلی را شروع کرده است و چگونه می‌توانید به او کمک کنید.

برای این که اجازه ندهید، فردی که دوستش دارید دوباره به سمت مواد مخدر کشیده شود، توصیه‌های زیر را رعایت کنید:

• به جای آن که ناامیدی و خشمتان را ابراز کنید، عشق، حمایت و درکتان را از او دریغ نکنید.
• به خاطر عود اعتیاد او را آماج اتهام قرار ندهید.
• به او برچسب شکست خورده بودن نزنید.
• خوش‌بینی و امیدتان را حفظ کنید.

اگر فردی سوءمصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی را دوباره شروع کند، خانواده و دوستانش می‌توانند:

• به او اطمینان خاطر دهند که یک انسان شکست خورده نیست.
• به او یادآوری کنند که عود اعتیاد مشکل شایعی است و ترک اعتیاد فرآیندی مستمر است.
• به او کمک کنند که درمان را در صورت لزوم دوباره شروع کند.

[phoneshortcode desc=”مشاورین ما آماده پاسخگویی به سوالات شما عزیزان هستند.” phone=”02179441″ phone_text=”02179441″][/phoneshortcode]