خانواده درمانی چیست؟
خانواده درمانی نقش مهمی در درمان بیماریهای مختلف، از جمله اعتیاد دارد. مطالعات نشان داده است که برخورداری از حمایت خانواده احتمال موفقیت در درمان اعتیاد و پاک ماندن بعد از اتمام درمان را افزایش میدهد. فرآیند ترک اعتیاد دشوار و پرچالش است و متأسفانه بسیاری از خانوادهها نیز در کنار عزیزشان رنج میکشند. به همین دلیل بسیار مهم است که کل خانواده در جلسات خانواده درمانی با اصول ترک اعتیاد آشنا شوند. خانواده درمانی به روشهای مختلف انجام میشود.
خانوادههایی که برای تحقیق درباره روشهای درمان به کلینیک ترک اعتیاد مراجعه میکنند، تشویق میشوند که در جلسات خانواده درمانی شرکت کنند. در جلسات اولیه راهنمایی، تأیید وجود روش قطعی ترک اعتیاد، دلگرمی و اطمینان خاطری که اعضای خانواده به شدت به آن نیاز دارند، به آنها ارائه میشود.
خدمات مداخله
مداخله نوع دیگری از خانواده درمانی است. اگر فرد مصرف کننده تمایلی به انجام درمان نداشته باشد و در برابر انجام درمان مقاومت کند، روانشناس ترک اعتیاد بهرهگیری از خدمات مداخله را توصیه میکند. مداخله شامل برگزاری جلسات با متخصصی میشود که در زمینه دینامیک خانواده و گفتگوهای مربوط به اعتیاد تخصص دارد.
در کلینیک ترک اعتیاد دکتر جوادی روانشناس ترک اعتیاد جلساتی را با اعضای خانواده برگزار میکند تا از این طریق عضو دچار اعتیاد را به شروع درمان و اقامت در مرکز ترک اعتیاد تشویق کند. متخصص در تمام طول درمان در دسترس خانواده است و حمایت لازم را از آنان به عمل میآورد.
خانواده درمانی برای ترک اعتیاد
امروزه اعتیاد کل خانواده را درگیر کرده و برای اعضای خانواده بسیار دشوار است که ببینند عزیزشان دائماً خود را به خطر میاندازد. خانوادهای که فرزندشان دچار اعتیاد شده است، غالباً با ترس و ناامیدی دست و پنجه نرم میکنند.
استرس و فشار هیجانی اعتیاد غالباً اعضای خانواده را در دریایی از درماندگی و ناامیدی فرو میبرد. در چنین شرایطی بهرهگیری از خانواده درمانی میتواند برای اعضای خانواده مفید باشد. خانواده درمانی در این مرکز تخصصی درمان اعتیاد، بخشی از برنامه های درمانی اعتیاد است که نشان داده میتواند برای بیمار و خانوادهاش بسیار سودمند و راهگشا باشد.
اعتیاد بیماریای است که علاوه بر بیمار، خانواده را نیز درگیر میکند. مراجعه به متخصص مجربی که در زمینه خانواده درمانی تجربه دارد، باعث میشود که کمی از سنگینی تحملناپذیر باری که بر دوش خانواده سنگینی میکند، کاسته شود.
خانواده درمانی چگونه به درمان اعتیاد کمک می کند ؟
خدمات خانواده درمانی شامل جلسات مشاوره فردی برای والدین، همسر، خواهر و برادر یا فرزندان که پس از شروع درمان به اعضای خانواده بیمار ارائه میشود. در این جلسات به موضوعاتی مانند سابقه خانواده، تکنیکهای ارتباطی و تکنیکهای مراقبت از خود پرداخته میشود.
مراحل خانواده درمانی در روند ترک اعتیاد با هدف بررسی ماهیت درهم تنیده ارتباطات خانوادگی انجام میشود. متخصص سلامت روانی که در زمینه ترک اعتیاد آموزش دیده است به خانوادهها کمک میکند تا تشخیص بدهند که در چه حوزههایی به رشد نیاز دارند و شرکت کنندگان در جلسات خانواده درمانی میآموزند که چگونه روابط دلسوزانهتر و موثرتری را برای حمایت از یکدیگر ایجاد کنند و پرورش دهند. درمانگر از طریق مداخله در الگوهای ارتباطی پیچیده به ایجاد تغییراتی مفید و التیامبخش در کل خانواده کمک میکند.
مشاور خانواده به اعضای خانواده کمک میکند تا مهارتهای زیر را در خود ایجاد کنند:
- یادگیری نظام خانواده
- درک اعتیاد به عنوان یک بیماری
- ترمیم آسیبهای عاطفی ناشی از اعتیاد
- تثبیت دوباره اعتماد در خانواده
- بخشش یکدیگر
- مدیریت انتظارات
- آموزش پاسخگویی و مسئولیتپذیری
- تعریف راهبردهایی برای موفقیت خانواده
- تمرین راهبردهای مقابلهای
امکانات مرکز ترک اعتیاد
- روانپزشکی کودک نوجوان
- امکانات درمانی جراحی مغز و اعصاب
- امکانات درمانی جراحی عمومی
- امکانات درمانی گوش حلق و بینی
نقش خانواده درمانی در برنامههای ترک اعتیاد
خانوادهها نقش پیچیدهای در درمان سوءمصرف مواد مخدر به عهده دارند. اعضای خانواده علاوه بر دردسرهایی که به دلیل اعتیاد عزیزشان تحمل میکنند، با مشکلات و ناراحتیهای عاطفی و هیجانی خود نیز دست و پنجه نرم میکنند.
هدف از خانواده درمانی این است که اعضای خانواده نقاط قوت منحصر به فرد خود را شناسایی کنند و از تواناییهای خود برای کمک به ترک اعتیاد عزیزشان بهره بگیرند. به این منظور لازم است که اثرات و عوارض هیجانی ناشی از سوءمصرف مواد مخدر بررسی شود.
اعضای خانواده عموماً احساس بد عمیقی را نسبت به عضوی که درگیر اعتیاد شده و چنین بلای خانمانسوزی را به آنها تحمیل کرده است، در دل احساس میکنند. آنها درک نمیکنند که چرا فرد معتاد علیرغم آگاهی از عوارض مخرب مواد مخدر، همچنان به مصرف مواد یا نوشیدن مشروب ادامه میدهد. به همین ترتیب فردی که در باتلاق اعتیاد دست و پا میزند، نیز احساس میکند که خانوادهاش او را درک نمیکنند و به حریم خصوصی او احترام نمیگذارند.
خانواده درمانی کمک میکند تا تمام این ناامیدیها و درماندگیها از بین برود و محیط دلسوزانهای برای حمایت از اعضای خانواده، به ویژه بیمار ایجاد شود. مشاور خانواده مجرب نقش میانجی و مداخلهگر را ایفاء میکند و خانواده را راهنمایی میکند تا علیرغم تحمل سختیها و ناراحتیها به هدف خود پایبند بمانند و در مسیر درست برای رسیدن به سلامتی و آرامش خانواده حرکت کنند. وقتی کل خانواده تحت درمان قرار میگیرد، درمان اعتیاد موثرتر و کارآمدتر میشود.
ارائه تعریفی واضح از اهداف درمانی
استرس و مشکلات مختلف چنان فشاری به خانوادههای درگیر اعتیاد وارد میکند که از مشکل اصلی غافل میشوند. توجه آنها کاملاً بر مسئله مواد مخدر متمرکز میشود، چرا که مصرف مواد مخدر آشکارترین و غیرقابل انکارترین مشکل به نظر میرسد. اما واقعیت این است که اعتیاد در بسیاری از خانوادهها صرفاً علامت وجود مشکلی ریشهدارتر است.
خانواده درمانی به ریشهیابی مشکلی میپردازد که زمینهساز اعتیاد شده است. مشاور خانواده در جلسات اولیه به خانوادهها کمک میکند تا اهداف فردی و جمعی معینی را برای خود تعریف کنند. همچنین رفتار خانواده بعد از ترک اعتیاد نقش بسیار مهمی در پروتکل ترک اعتیاد دارد. زمانی که هیجانات شدت میگیرد، مشاور خانواده را راهنمایی میکند تا از هدف اصلیشان دور نشوند و به مسیر درست برگردند.
بهبود ارتباط بین فردی
افرادی که به نحوی در درمان اعتیاد نقش دارند، احساسات و هیجانات مختلفی را تجربه میکنند. اعضای خانواده دستخوش نگرانی آزاردهنده میشوند و احساس میکنند که بازیچه قرار گرفتهاند و از آنها سوءاستفاده میشود. اگر برنامه مداخله ترتیب داده شود، بیمار احساس میکند که خانوادهاش به او خیانت کردهاند و خشمگین میشود. این موقعیتهای حساس هدایت روابط خانواده را در دوران درمان اعتیاد دشوار میسازد.
متخصصین به کمک مشاور خانواده میتوانند عادتهای خانواده را در برقراری ارتباط با یکدیگر ارزیابی کنند. مشاور خانواده تمرینها و ابزار خاصی را با توجه به شرایط خانواده به آنها ارائه میدهد. رویکردهای ظریف و ملایمی که مشاور خانواده به کار میگیرد، الگوهای ارتباطی دردسرآفرین را مشخص میکند.
هدف اصلی خانواده درمانی این است که اعضای خانواده اهداف تعیین شده را به یاد بیاورند و به مسیر درست برای دستیابی به آن اهداف برگردند. این اهداف غالباً شامل ترک اعتیاد و ترمیم آسیبهای عاطفی خانواده میشود.
رفاه فردی و خانوادگی
اعتیاد کل خانواده را درگیر میکند و زخمهای عاطفی دردناکی را به پیکر خانواده وارد میکند. جلسات خانواده درمانی به گونهای سازماندهی میشود که تمام اعضای خانواده بتوانند نیازهایشان را بیان کنند. در چنین شرایطی نیازهایی عاطفی مانند درخواست بخشش، پذیرش یا فراموش کردن مشکلات گذشته به وجود میآید.
زمانی که اعضای خانواده به جستجوی روشهایی سالم برای بیان نیازهای فردی خود برمیآیند، حدس و گمان کنار گذاشته میشود و خانواده با شناختی که از یکدیگر به دست آوردهاند برای بهبود روابطشان تلاش میکنند. هر یک از اعضا به رفاه عاطفی فردی دست مییابد و در نتیجه رفاه و سلامت کلی خانواده بهبود مییابد. بیمار نیز در بستر خانوادهای آرام و سالم راحتتر میتواند بر اختلال سوءمصرف مواد غلبه کند و پشت سر گذاشتن این دوران دشوار در جوی عاری از تشنج و سوءتفاهم برای خانواده نیز آسانتر میشود.
برگزاری جلسات خانواده درمانی در کلینیک ترک اعتیاد دکتر جوادی
هدف ما روانشناسان ترک اعتیاد در این مرکز این است که قدرت غلبه بر بیماری اعتیاد را در بیمار و خانوادهاش به وجود بیاوریم. خانواده درمانی، دوباره اعضای خانواده را در قالب یک واحد متحد و یکدل در کنار هم جمع میکند و بهرهگیری از آن در کنار درمانهای قدیمیتری مانند رفتاردرمانی، نتایج فوقالعادهای را به دست میدهد.
ما در این مرکز درمان جامعی شامل رفتاردرمانی شناختی (CBT)، درمان دارویی و کلاسهای آموزش اعتیاد را ارائه میدهیم. مشارکت خانواده در درمان اعتیاد موجب میشود که کل خانواده اصول ترک اعتیاد را با آگاهی کامل در زندگی روزمرهشان پیاده کنند.