قرص ملاتونین چیست، چه فواید و عوارضی دارد؟

تحقیقات نشان می‌دهد حدود ۳۰ درصد مردم با مشکل بی‌خوابی دست و پنجه نرم می‌کنند؛ این مشکل زندگی را از ریتم خود خارج می‌کند و باعث آسیب‌هایی به بدن، شغل و زندگی می‌شود. هورمون ملاتونین که توسط غده پینه‌آل که در مغز قرار دارد، ساخته می‌شود، به بدن کمک می‌کند تا متوجه شود چه زمانی برای خواب و بیدار شدن است. سطح ملاتونین در بدن، در ساعات مختلف روز با توجه به نوری که بدن دریافت می‌کند متفاوت است؛ به طور معمول بدن شب‌ها ملاتونین بیشتری تولید می‌کند. اما گاهی بدن از ریتم طبیعی خود خارج می شود یا به هر دلیلی بی‌خوابی برای افراد اتفاق می‌افتد و در این زمان بسیاری از افراد به مصرف قرص ملاتونین روی می‌آورند. مصرف این قرص هم مثل هر داروی دیگری، احتیاط می‌طلبد و نیازمند داشتن اطلاعات جامع و مشورت با پزشک است.

قرص ملاتونین چیست؟

همانطور که گفته شد ملاتونین به طور طبیعی در بدن یافت می‌شود، اما به صورت مصنوعی نیز در آزمایشگاه ساخته می‌شود و به شکل قرص و یا مایع تزریقی در دسترس است. این قرص به تنظیم زمان خواب و بیداری، همچنین کیفیت خواب اثر گذار است. البته نکته قابل توجه این است که در دوز‌های مختلف تولید می‌شود که میزان دوز مصرفی آن با توجه به تشخیص پزشک و درجه اختلال خواب مراجعه کننده تعیین می‌شود. بهتر است قبل از شروع مصرف، به پزشک مراجعه کرده و از مصرف خودسرانه آن پرهیز کنید چرا که مصرف بیش از اندازه آن خطر اعتیاد به این قرص را به دنبال دارد. مصرف بیش از اندازه قرص های خواب آور و آرامش بخش مانند قرص ملاتونین و آلپرازولام، عوارض جبران ناپذیری برای شما خواهد داشت و برای آن باید به مرکز ترک ملاتونین و مرکز ترک آلپرازولام مراجعه کرد.

میزان ترشح این هورمون در بدن با بالا رفتن سن پایین می‌آید، به همین علت بسیاری از سالمندان نیز به مصرف این قرص روی می‌آورند.

میزان دوز مصرفی قرص ملاتونین چقدر است؟

همانطور که پیش از این نیز ذکر شد، دوز مصرفی این قرص با شدت اختلال خواب رابطه مستقیم دارد. اما در افراد با سنین بالاتر به علت حساسیت‌های بدن در آن سنین، استفاده از دوزهای 10 تا 5 میلی گرم، بسته به شرایط فرد، توصیه می‌شود. به صورت کلی دوز 3 میلی گرم، به عنوان دوز استاندارد برای این قرص شناخته شده است. این قرص در داروخانه‌ها بدون نسخه به فروش می‌رسد و به همین علت پزشکان همواره توصیه می‌کنند که برای شروع از دوزهای پایین آن استفاده کنید. در صورت مشاهده علائم اعتیاد باید به بیمارستان ترک اعتیاد معتبر مراجعه شود.

تا چه مدت تاثیر قرص ملاتونین در بدن باقی می‌ماند؟

ملاتونین را باید ۹۰ دقیقه تا یک ساعت پیش از رفتن به رختخواب مصرف کرد. تاثیر این قرص بسته به دوز مصرفی آن و سیستم بدن هر فرد متفاوت است؛ به صورت کلی ماندگاری آن از حداقل 2 ساعت برای دوزهای پایین تا حداکثر ۱۰ ساعت برای دوزهای بالاتر تخمین زده شده است. ملاتونین ممکن است حتی بعد از بیدار شدن از خواب تا چند ساعت در سیستم بدن شما باقی بماند و باعث آرامش شما در طول روز شود؛ با این حال با مصرف مایعات زیاد از طریق ادرار به راحتی دفع می‌شود.

بیشتر بخوانید: آیا می دانید روش نوین در درمان ترک اعتیاد چیست؟

عوارض قرص ملاتونین

ملاتونین بخصوص در صورتی‌که خوراکی مصرف شود عوارض چندانی ندارد و به همین ویژگی نیز معروف است؛ اما بدن افراد با یکدیگر متفاوت است و گاهی می‌توان به عوارض جانبی از جمله سردرد، خواب آلودگی در طول روز، سرگیجه، اضطراب، احساس افسردگی به صورت کوتاه مدت، افزایش تحریک پذیری و درد در معده اشاره کرد. افراد برای درمان افسردگی از قرص های ضد افسردگی استفاده می کنند که در صورت مصرف بیش از حد، نسبت به آن اعتیاد پیدا خواهند کرد که لازم است ترک قرص ضد افسردگی انجام شود.

فواید قرص ملاتونین

درست است که این قرص برای تنظیم خواب و مشکلات بی خوابی استفاده می‌شود اما در تحقیقات فواید دیگری نیز برای این قرص شناخته شده است که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

• بهبود بیماری تخریب شبکیه چشم: تحقیقات نشان داده است که در این بیماری، که در افراد مسن دیده می‌شود، مصرف این قرص روند بیماری را متوقف می‌کند.
• اوتیسم: تحقیقات اولیه نشان داده است که مصرف ملاتونین در کودکان مبتلا به اوتیسم باعث بهبود پرخاشگری و رفتارهای تکانه‌ای در این کودکان می‌شود.
• کاهش فشار خون: مصرف ملاتونین قبل از خواب باعث کاهش فشارخون در افراد مبتلا به فشار خون بالا می‌شود. باید بر این نکته تاکید کرد که این قرص هرگز جایگزین داروهای فشار خون نمی‌باشد فقط در روند کنترل آن کمک می‌کند.

موارد گفته شده تنها فواید ملاتونین نیست و فواید بسیاری برای این دارو ذکر شده است؛ اما مهم‌ترین آن‌ها که توسط تحقیقات کامل و تخصصی اثبات شده‌اند، موارد ذکر شده می‌باشند.

چه افرادی باید از مصرف این قرص اجتناب کنند؟

قرص ملاتونین هم مانند سایر داروها موارد منع مصرفی دارد و برخی از افراد نمی‌توانند آن را مصرف کنند یا در مصرف آن باید احتیاط کنند.

• در زمان بارداری و شیردهی بهتر است که مصرف نکنید یا در صورت نیاز، با مشورت پزشک این کار را انجام دهید.
• زمان اقدام به بارداری، ممکن است دوزهای بالای ملاتونین تاثیرات منفی بر آن بگذارند و بارداری را به تاخیر بیندازند.
• از دیگر شرایطی که باید در آن از مصرف ملاتونین پرهیز کرد، هنگام استفاده از داروهای خاص برای کنترل فشار خون است و با مصرف همزمان ملاتونین با این داروها می‌تواند تاثیر معکوس داشته باشد و باعث افزایش فشار خون شود.
• در افرادی با اختلالات تشنجی، اختلالات خونریزی، افرادی که عمل پیوند اعضا انجام دادند و کودکان نیز منع مصرف وجود دارد.

اختلالات دارویی قرص ملاتونین

این قرص با برخی از داروها ممکن است تداخل داشته باشد و تاثیر منفی بر سلامتی بگذارد؛ از جمله این داروها می‌توان به داروهای خواب آور دیگر مانند قرص دیازپام، داروهایی که بعد از پیوند اعضا برای سرکوب سیستم ایمنی استفاده می‌شود، داروهای مربوط به تشنج، داروهای ضد بارداری، فشار خون، درمان افسردگی، دیابت و ضد انعقاد خون اشاره کرد.

کلام آخر

بی خوابی و اختلالات خواب مشکلی است که هر انسانی می‌تواند به صورت مقطعی در زندگی آن را تجربه کند. قرص ملاتونین یک راه حل خوب برای رفع این مشکل است اما در صورتی که با مشورت پزشک استفاده شود. هنگام مصرف ملاتونین احتیاط‌های جانبی را در نظر بگیرید به عنوان مثال ۴ تا ۵ ساعت بعد از مصرف قرص تحت هیچ شرایطی رانندگی نکنید، تا سلامت خود و دیگران را در معرض خطر قرار ندهید.

در صورتی که تمایل به داشتن اطلاعات بیشتر در زمینه انواع داروها و مشکل اعتیاد و ترک آن دارید، می‌توانید به بهترین مرکز ترک خصوصی اعتیاد مراجعه کنید.

مدیر سایت

دکتر مسعود جوادی موسس و صاحب امتیاز کلینیک ترک اعتیاد دکتر جوادی، دارای 15 سال سابقه کار تخصصی در حوزه اعتیاد، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.