ماده مخدر قات باعث ایجاد نشاط و افزایش تمرکز در افراد می‌شود. تا اینجا همه چیز خوب به نظر می‌رسد، اما نکته اینجاست که مصرف بیش از حد این ماده، موجب اوردوز و عوارض مصرف مواد مخدر قات خواهد شد که یکی از آن‌ها اعتیاد به قات است؛ بنابراین برای مقابله با وابستگی فیزیکی و روانی و عوارض این ماده، باید برای ترک مواد مخدر قات اقدام کرد. در این مقاله سعی داریم به مهم‌ترین سؤالات شما دراین‌خصوص پاسخ دهیم.
مواد مخدر قات چیست؟
قات (Khat یا Catha edulis)، یک گیاه بومی در نواحی شرقی آفریقا و شبه‌جزیره عربستان است که به دلیل اثرات محرک آن بر سیستم عصبی مرکزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برگ‌های این گیاه حاوی مواد فعال کاتینون (cathinone) و کاتین (cathine) هستند که اثرات مشابه آمفتامین دارند. مصرف قات در برخی فرهنگ‌ها به‌ویژه در یمن، اتیوپی، سومالی و برخی دیگر از کشورهای آفریقای شرقی و عربستان سعودی رایج است.
نحوه مصرف مواد مخدر قات میتواند به‌صورت جویدن برگ و یا دم‌کردن آن صورت گیرد. رایج‌ترین روش مصرف قات، جویدن برگ‌های تازه چیده شده آن است، بدین صورت که مصرف‌کنندگان برگ‌ها را در دهان خود می‌گذارند و به‌تدریج می‌جوند. در برخی موارد نیز، از برگ‌های قات به‌صورت دم‌کرده استفاده می‌شود. در ادامه با روش‌های مصرف قات بیشتر آشنا می‌شویم.
روش‌های مصرف قات و تأثیرات آن
قات به طور عمده از طریق جویدن، بلعیدن یا مصرف چای آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر یک از این روش‌ها به طور متفاوتی مواد فعال موجود در گیاه را وارد بدن می‌کند و تأثیرات خاص خود را به همراه دارد. جویدن برگ‌ها رایج‌ترین روش است که اثرات طولانی‌تری دارد، درحالی‌که بلعیدن برگ‌ها و مصرف چای قات اثرات سریع‌تری به همراه دارند. در ادامه، به توضیح دقیق‌تر هر یک از این روش‌ها و تأثیرات آن‌ها پرداخته خواهد شد.
- جویدن برگ‌ها
🔸جویدن برگ‌های تازه قات رایج‌ترین روش مصرف این ماده است. در این روش، برگ‌ها به طور کامل یا در قسمت‌های کوچک جویده می‌شوند تا مواد فعال آن به‌تدریج وارد بدن شوند. جویدن برگ‌ها، به دلیل جذب تدریجی مواد فعال در بدن، اثرات طولانی‌تری ایجاد می‌کند و مصرف‌کننده قادر است به‌آرامی به احساسات روانی مطلوب دست یابد. این روش باعث می‌شود که مواد شیمیایی به طور تدریجی وارد سیستم بدن شوند که تأثیراتش از لحاظ شدت و مدت دوام طولانی‌تری خواهد داشت.
🔸اثرات مصرف قات از ۲۰ دقیقه تا ۱ ساعت پس از جویدن شروع می‌شود. ابتدا فرد احساس افزایش انرژی، سرخوشی، و تحریک‌پذیری می‌کند. این اثرات معمولاً برای ۳ تا ۴ ساعت ادامه دارند و ممکن است به‌صورت تدریجی کاهش یابند. - بلعیدن برگ‌ها
🔸در برخی مناطق، مصرف‌کنندگان برگ‌های قات را به طور کامل می‌بلعند. این روش معمولاً برای جذب سریع‌تر مواد فعال از طریق دستگاه گوارش انجام می‌شود. این روش به دلیل جذب سریع‌تر مواد فعال، میتواند اثرات فوری‌تری را نسبت به جویدن برگ‌ها ایجاد کند.
🔸بلعیدن برگ‌ها مواد شیمیایی را به طور مستقیم وارد دستگاه گوارش کرده و سریع‌تر وارد جریان خون می‌کند. افراد ممکن است در ابتدا احساس بیشتری از انرژی و سرخوشی داشته باشند، اما اثرات آن به‌طورکلی کمتر از روش جویدن است و ممکن است سریع‌تر کاهش یابد. مصرف‌کنندگان معمولاً پس از ۱۵ تا ۳۰ دقیقه پس از بلعیدن برگ‌ها احساس افزایش انرژی، سرخوشی، و تمرکز بیشتری می‌کنند. - چای قات
🔸چای قات یکی دیگر از روش‌های مصرف است که در برخی مناطق برای جذب مواد فعال از برگ‌های خشک یا تازه قات تهیه می‌شود. این چای طعمی تلخ دارد و مصرف آن در کنار برخی دیگر از نوشیدنی‌ها یا مواد غذایی رایج است.
🔸اثرات مصرف چای قات مشابه با جویدن برگ‌ها است، اما ممکن است کندتر شروع شود. اثرات آن معمولاً پس از ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت پس از مصرف آغاز می‌شود. فرد پس از نوشیدن چای قات احساس افزایش انرژی، تمرکز، و سرخوشی خواهد کرد. این اثرات معمولاً برای ۳ ساعت به طور مداوم ادامه دارند.
علائم مصرف مواد مخدر قات
مصرف قات به طور موقت میتواند باعث ایجاد احساساتی مانند افزایش انرژی و سرخوشی شود. بااین‌حال، مصرف بیش از حد آن یا استفاده مکرر میتواند اثرات منفی قابل‌توجهی بر سلامت جسمی و روانی فرد داشته باشد. این اثرات معمولاً به دلیل تأثیرات منفی ترکیبات شیمیایی موجود در قات بر مغز و سایر سیستم‌های بدن ایجاد می‌شود. از جمله عوارض مصرف قات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
علائم جسمی مصرف مواد مخدر قات
اثرات و علائمی که با مصرف مواد مخدر قات در بدن فرد بروز می‌کند، عبارت است از:
- کاهش اشتها
- دهان خشک
- بیخوابی
- افزایش دمای بدن
- تعریق
- درد معده
- لرزش و انقباض عضلات غیرارادی
علائم روانی مصرف مواد مخدر قات
اثرات و علائمی که با مصرف قات، در روان فرد آشکار می‌شود، شامل موارد زیر است:
- سرخوشی و احساس شادی موقت (پس از اثرات موقتی سرخوشی، ممکن است فرد دچار احساسات افسردگی و خمودگی شود.)
- افزایش هوشیاری و تمرکز
- اضطراب
علائم اجتماعی و رفتاری مصرف مواد مخدر قات
برخی از علائم رفتاری مواد مخدر قات شامل موارد زیر است:
- کناره‌گیری اجتماعی
- اختلال در عملکرد شغلی و تحصیلی
- صرف زمان و هزینه زیاد برای تهیه قات
عوارض کوتاهمدت مصرف قات
مصرف قات میتواند تأثیرات فوری و کوتاه‌مدتی بر بدن و روان فرد بگذارد که برخی از آن‌ها به شرح زیر است:
- افزایش ضربان قلب
- اختلال در خواب
- افزایش فشارخون
- اضطراب و تحریک‌پذیری
عوارض مصرف بلندمدت مواد مخدر قات
مصرف بلندمدت مواد مخدر قات منجر به بروز عوارض زیر خواهد شد:
- افزایش ضربان قلب و فشارخون (خطر بیماری‌های قلبی و عروقی)
- مشکلات گوارشی (زخم معده، یبوست و…)
- کاهش وزن و سوءتغذیه
- مشکلات دندان و لثه ناشی از خشکی دهان
- اختلالات خواب
- مشکلات کلیوی و کبدی
- افسردگی
- اضطراب
- تحریک‌پذیری
- توهم و پارانویا
- اختلال روانی بلندمدت
- اخراج از شغل یا تحصیل
- مشکلات اقتصادی به واسطه هزینه برای مصرف قات
همان‌طور که خواندید، مصرف مواد مخدر قات، عوارض جسمی، روانی و اجتماعی متعددی دارد که میتواند به‌طورجدی بر زندگی فرد و اطرافیانش تأثیر بگذارد؛ بنابراین آگاهی از این عوارض و مشکلات، به پیشگیری از مصرف و کمک به افرادی که قصد ترک ماده مخدر قات را دارند، کمک می‌کند. فراموش نکنید که حمایت‌های روانی، اجتماعی و پزشکی برای کمک به افراد، در ترک مصرف قات، بسیار حیاتی است.
✅ مقاله مرتبط: قرص یابا چیست و چه عوارضی دارد؟
خطر اوردوز در مصرف قات
قات (Khat) به‌عنوان یک ماده محرک طبیعی، خطر اوردوز (Overdose) مشابه مواد مخدر صنعتی مانند هروئین یا کوکائین ندارد. بااین‌حال، مصرف بیش از حد قات میتواند منجر به مسمومیت و بروز علائم شدید جسمی و روانی شود. اوردوز با مواد مخدر قات، به معنای مصرف مقدار زیادی از برگ‌های این گیاه در یک بازه زمانی کوتاهمدت است که میتواند سیستم عصبی مرکزی را به‌شدت تحریک کند و باعث بروز عوارض جدی شود.
علائم مصرف بیش از حد مواد مخدر قات شامل؛ علائم مصرف قات و همچنین سردرد شدید، تشنج، حملات پانیک، رفتارهای خشونت‌آمیز، افسردگی شدید و افکار خودکشی است که برای مدیریت و کنترل آن‌ها، باید فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنید.
در زمینه درمان اوردوز مواد مخدر قات، پایش و تثبیت وضعیت حیاتی (مانند ضربان قلب و فشارخون) توسط تیم پزشکی از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین دریافت درمان‌های روان‌شناختی به فرد، برای کاهش اضطراب و کنترل علائم روانی ناشی از مصرف بیش از حد نیز بسیار مهم است.
✅ مقاله مرتبط: ماده مخدر کپتاگون چیست و چه عوارضی دارد؟
بهترین روش ترک مخدر قات
ترک مصرف مخدر قات (Khat)، به دلیل وابستگی جسمی و روانی که ممکن است ایجاد کند، نیاز به یک رویکرد جامع و چندجانبه دارد. بهترین روش ترک مواد مخدر قات، شامل ترکیبی از مراقبت‌های پزشکی، روان‌شناختی و حمایت‌های اجتماعی است. در زیر به مراحل و روش‌های مؤثر برای ترک قات، در کلینیک روان‌پزشکی و ترک اعتیاد دکتر جوادی اشاره می‌کنیم:
۱️⃣ ارزیابی اولیه: مراجعه به پزشک یا متخصص اعتیاد حاضر در کلینیک جوادی، برای ارزیابی وضعیت جسمی و روانی را می‌توان اولین گام درمان اعتیاد قات در نظر گرفت.
2️⃣ برنامه درمانی شخصی‌سازی شده: تدوین یک برنامه درمانی توسط متخصصین مرکز دکتر جوادی که شامل مداخلات پزشکی و روان‌شناختی است. این برنامه باتوجه‌به ارزیابی‌های انجام شده در مرحله اول، صورت می‌گیرد.
3️⃣ درمان دارویی: داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب یا سایر داروها (باتوجه‌به علائم ترک بروزیافته)، به‌منظور مدیریت علائم ترک و کاهش میل به مصرف تجویز می‌شود.
4️⃣ روان‌درمانی: روان‌شناس حاضر در مرکز دکتر جوادی، با استفاده از رویکرد درمانی شناختی – رفتاری (CBT) به تغییر الگوهای فکری و رفتاری که به سوءمصرف مواد منجر می‌شود، به شما در ترک روانی قات کمک خواهد کرد. همچنین درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) نیز در پذیرش افکار و احساسات ناخوشایند و متعهدشدن به اهداف و ارزش‌های شخصی مؤثر است.
📌 ترک اعتیاد مواد مخدر قات، یک فرایند زمان‌بر و چالش‌برانگیز است که نیاز به صبوری و پایداری دارد. در طی این فرایند، از درخواست کمک نترسید و از حمایت‌های موجود بهره‌مند شوید. فراموش نکنید که بعد از ترک قات، احتمال عود بالا است و محرک‌ها در مسیر عود بسیار مؤثر هستند؛ بنابراین با اجتناب از موقعیت‌ها و افرادی که میتوانند میل به مصرف شما را تحریک کنند، می‌توانید میل به مصرف قات را کنترل کنید.
✅مقاله مرتبط: ماده مخدر ناس چیست؟
علائم ترک مواد مخدر قات
زمانی که برای ترک اعتیاد قات تصمیم می‌گیرید و آن را با ترک ناگهانی و یا کاهش دوز مصرفی قات، آغاز می‌کنید، با یک سری علائم ترک مواجه خواهید شد که شامل موارد زیر است:
- افسردگی و اضطراب
- بی‌قراری و تحریک‌پذیری
- خستگی و ضعف
- افزایش اشتها
📌 یادتان باشد که شدت اعتیاد به مواد مخدر قات و وضعیت سلامت جسمی و روانی فرد نیز میتواند بر شدت علائم ترک قات تأثیر بگذارد. اگر شدت علائم ترک زیاد باشد، ممکن است به‌تنهایی نتوانید در مقابل آن‌ها مقاومت نمایید و برای تجربه‌نکردن این دردهای روحی و جسمی، دوباره به مصرف قات روی‌آورید.
✔️در حقیقت علائم ترک مواد مخدر قات، به دلیل وابستگی جسمی و روانی بدن به این ماده اتفاق می‌افتد؛ بنابراین برای مدیریت و کنترل آن‌ها لازم است تا کمک پزشکی و حرفه‌ای دریافت کنید.
نتیجه‌گیری
ترک قات به دلیل وابستگی جسمی و روانی نیاز به یک برنامه جامع و چندجانبه دارد. با استفاده از حمایت‌های پزشکی، روان‌شناختی و اجتماعی و با اصلاح سبک زندگی، فرد میتواند به موفقیت در ترک این ماده مخدر دست یابد و بهبودی پایداری را تجربه کند. این مسیر، به دلیل بروز علائم ترک مواد مخدر قات، نیاز به کمک حرفه‌ای دارد. در این راستا می‌توانید به مرکز تخصصی ترک اعتیاد دکتر جوادی مراجعه نمایید.
مرکز ترک اعتیاد تهران یعنی کلینیک دکتر جوادی با بهره‌گیری از متخصصین مجرب اعتیاد، بهترین روش ترک مواد مخدر قات و همچنین ارائه امکانات رفاهی و هتلینگ مانند اتاق VIP ، فضایی برای کاردرمانی، تغذیه مناسب و… به درمان شما می‌پردازد؛ بنابراین اگر خواهان ترک قطعی قات با کمترین درد و خماری هستید، می‌توانید همین حالا با مشاورین کلینیک روان‌پزشکی و ترک اعتیاد دکتر جوادی تماس بگیرید و از مشاوره رایگان تلفنی ما برخوردار شوید.
سؤالات متداول درباره مخدر قاط
- آیا مصرف قات اعتیادآور است؟
بله، مصرف مکرر و طولانیمدت قات میتواند به وابستگی جسمی و روانی منجر شود. - مصرف قات در کوتاهمدت میتواند چه تأثیراتی داشته باشد؟
مصرف قات در کوتاهمدت میتواند منجر به افزایش انرژی، تمرکز و احساس سرخوشی شود، اما ممکن است با عوارضی مانند اضطراب، افزایش ضربان قلب، و بیخوابی نیز همراه باشد. - چه عواملی بر شدت اثرات قات تأثیر دارند؟
عوامل مختلفی مانند دوز مصرفی، مدتزمان مصرف، وضعیت سلامت فرد، و روش مصرف میتوانند بر شدت اثرات قات تأثیر بگذارند.
۱۴۰۴/۰۲/۰۳
