عوارض قرص زولپیدم

زولپیدم (Zolpidem) که با نام تجاری امبین (Ambien) نیز شناخته شده است، نوعی داروی آرامش‌بخش و خواب‌آور است که برای درمان بی‌خوابی تجویز می‌گردد. امروزه از قرص زولپیدم معمولاً برای درمان کوتاه مدت مشکلات خواب در بزرگسالان استفاده می‌شود. اما در مصرف این دارو باید احتیاط های لازم را داشته باشید چرا که زولپیدم اعتیاد آور است و احتمال وابستگی به آن بعد از دو هفته افزایش پیدا می‌کند. در این مقاله به عوارض زولپیدم و بهترین روش ترک زولپیدم اشاره می‌کنیم.

قرص زولپیدم چه عوارضی دارد؟

چنانچه بیمار قرص زولپیدم را طبق دستور پزشک مصرف کند، دارو فعالیت مغز و عصب‌ها را آرام می‌کند تا بیمار سریع‌تر و راحت‌تر به خواب برود. البته زولپیدم همزمان عوارض خطرناکتری را به سیستم‌های قلبی ـ عروقی، تنفسی، گوارشی و حسی تحمیل می‌کند. مهم‌ترین خطرات زولپیدم و عوارض احتمالی این قرص خواب به شرح زیر است:

برخی مصرف کنندگان واکنش آلرژیک خطرناکی را به زولپیدم نشان می‌دهند که حتی ممکن است منجر به مرگشان شود.

بسیاری از داروهای خواب‌آور پرمصرف مانند بنزودیازپین‌ها (دیازپام) و باربیتورات‌ها (نمباتول) عوارضی مانند احساس خواب‌آلودگی در طول روز، آرامش غیرعادی و وابستگی شیمیایی را ایجاد می‌کنند. زولپیدم در دهه 1990 برای برخورداری از مزایای داروهای خواب‌آور، بدون ایجاد عوارض جدی‌تر تولید شد. از آن زمان به بعد قرص زولپیدم یکی از محبوبترین داروهای خواب‌آور است.

عوارض زولپیدم بر مغز

زولپیدم نوعی داروی خواب‌آور غیربنزودیازپینی است. ساختار شیمیایی این دارو به گونه‌ای طراحی شده است که همان اثرات بنزودیازپین‌ها را بر روی اعصاب و مغز به جا بگذارد، بدون آنکه احتمال سوء

مصرف دارو یا اعتیاد پیدا کردن به آن وجود داشته باشد. زولپیدم نیز مانند بنزودیازپین‌ها با آن دسته از سلول‌های گیرنده‌ی مغز که به گاما ـ آمینوبوتیریک اسید (GABA) متصل می‌شوند، واکنش می‌دهد. GABA ماده‌ای شیمایی در مغز است که بر خواب و دیگر فعالیت‌های عصبی اثر می‌گذارد. موارد زیر برخی از نشانه‌های بروز عوارض زولپیدم بر مغز است:

• فراموشی
• دشواری در تمرکز کردن
• گم گشتگی زمانی و اختلال موقعیت‌یابی مکانی
• تجربه نکردن اثر هیجانی
• بی‌علاقه شدن به زندگی روزمره و لذت نبردن از زندگی
• افسردگی
• فکر کردن به خودکشی یا اقدام به خودکشی
• اضطراب
• اختلالات خواب
• کابوس

عوارض زولپیدم بر حافظه و کیفیت خواب

برخی بیمارانی که زولپیدم را قبل از خواب مصرف می‌کنند، حمله‌های خوابگردی و رفتارهای ناخودآگاه دیگر را تجربه می‌کنند. این فعالیت‌ها شامل غذا خوردن، رانندگی کردن، رابطه جنسی و گفتگو با دیگران می‌شود. مصرف‌کنندگان زولپیدم طبق گزارش‌ها اطلاعی از این فعالیت‌ها در زمان رخ دادنشان نداشتند.

مطالعات موردی منتشر شده در نشریه طب بالینی خواب نشان می‌دهد که برخی بیماران رفتاری موسوم به اختلال غذا خوردن در خواب را بعد از مصرف زولپیدم تجربه کرده‌اند. زمانی که این افراد از خواب بیدار می‌شدند، شواهدی را دال بر خوردن غذا در طول شب پیدا می‌کردند، اما هیچ چیزی را از این غذا خوردن شبانه به یاد نمی‌آوردند. بیماران دیگر گفتگوهای کاملی را انجام می‌دادند، از خانه برای پیاده‌روی خارج می‌شدند یا حتی پشت فرمان از خواب بیدار می‌شدند، در حالی که هیچ خاطره‌ای از رانندگی نداشتند.

عوارض مصرف تفریحی زولپیدم

تا زمانی که قرص زولپیدم طبق تجویز پزشک متخصص مصرف می‌شود، احتمال وابستگی به آن کم است؛ ولی اگر بیشتر از 6 هفته یا به صورت تفریحی مصرف گردد می‌تواند منجر به وابستگی شود. افرادی که قرص خواب زولپیدم را به دلایل غیردرمانی مصرف می‌کنند، عوارض دارو را با شدت بیشتری تجربه می‌کنند. مصرف طولانی مدت این داروی خواب‌آور موجب بالا رفتن استقامت بدن نسبت به اثرات دارو شده و مصرف کننده را به استفاده از دوزهای بالاتر این دارو سوق می‌دهد که در نهایت منجر به وابستگی و ایجاد اعتیاد به زولپیدم می‌گردد.

مصرف کنندگان تفریحی این دارو ممکن است با عوارض زیر مواجه شوند:

• آرام‌بخشی شدید
• گیجی یا گم‌گشتگی
• از دست دادن هماهنگی حرکتی
• کند شدن زمان واکنش
• بروز تأخیر در نشان دادن رفلکس
• سرگیجه
• توهم
• اختلال در قدرت قضاوت
• پرخاشگری

دوز مصرفی زولپیدم

میزان دوز مصرفی زولپیدم بسیار مورد اهمیت است و حتماً باید طبق دستور پزشک استفاده شود. فرمول زولپیدم به گونه‌ای است که خواب‌آلودگی کمتری را نسبت به دیگر داروهای خواب‌آور ایجاد می‌کند، اما پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد که چنانچه زولپیدم در دوزهای بالاتر مصرف شود، دارو صبح روز بعد همچنان در بدن بیمار فعال خواهد بود.

سازمان غذا و داروی امریکا (FDA) به تازگی درباره احتمال خواب‌آلوده بودن در صبح روز بعد به دلیل مصرف زولپیدم در شب قبل هشدار داده است. FDA با توجه به نتایج آزمایش خون برخی مصرف کنندگان متوجه شده است که میزان زولپیدم در بدن آن‌ها به قدری است که انجام دادن وظایف، نیازمند هماهنگی و هوشیاری ذهنی از قبیل رانندگی را مختل کند. به همین دلیل FDA به منظور کاهش خطرات زولپیدم توصیه می‌کند که این دارو، به ویژه برای زنان در دوز پایین تجویز شود.

اوردوز زولپیدم

زولپیدم نیز مانند بسیاری از داروهای دیگر در صورت سوءمصرف، احتمال اوردوز را دارد. سوءمصرف زمانی اتفاق می‌افتد که فرد مقدار زیادی از دارو را در مدت زمان کم، یا با سایر داروها و موادی مانند الکل همزمان مصرف کرده باشد.

اگر دوز مصرفی با توجه میزان تعیین شده توسط پزشک باشد قطعا خطر اوردور را ندارد. با این حال افزایش خودسرانه میزان مصرف حتی در مقدار کم هم می‌تواند عوارض جانبی و حتی اوردوز زولپیدم را به دنبال داشته باشد.

علاوه بر دوز مصرف تغییر روش های مصرف مانند اسنیف کردن یا تزریق آن می‌تواند احتمال اوردوز را به شدت افزایش دهد.

زولپیدم در بارداری

زولپیدم در دسته داروهایی طبقه بندی می‌شود که احتمال صدمه زدن آن به جنین در دوران بارداری به اثبات نرسیده است. با این حال نتایج برخی تحقیقات افزایش احتمال زایمان زودرس و وزن کم نوزاد هنگام تولد را نشان می‌دهد.

احتمال ایجاد مشکل تنفسی مزمن و بی‌حالی نوزاد خصوصا در صورت مصرف زولپیدم به همراه داروهای دیگر در برخی گزارشات آمده است.

خطرات وابستگی جسمی و علائم قطع مصرف دارو در نوزادانی که مادرانشان در نیمه دوم بارداری از داروهای دسته بنزودیازپین یا داروهای خواب‌آور مشابه مصرف کرده‌اند، افزایش پیدا می‌کند.

مصرف زولپیدم در دوران بارداری، باید با دقت و با مشورت پزشک انجام شود. زمانی که یک زن باردار است یا قصد باروری دارد، باید در مورد مصرف هر نوع دارو با پزشک مشوره کند. مصرف زولپیدم در دوران بارداری تنها در صورتی توصیه می‌شود که به نظر پزشک، فواید آن برتری بر مخاطرات ممکن از مصرف دارو باشد. همچنین، ممکن است پزشک تصمیم به تنظیم دوز یا تغییر نوع دارو کند تا بهترین تاثیر بر روی سلامتی مادر و نوزاد را داشته باشد. در هر صورت، تصمیم‌گیری‌های مربوط به مصرف دارو در دوران بارداری باید با هماهنگی و راهنمایی پزشک انجام شود.

عوارض ترک زولپیدم

علائم و عوارض ترک زولپیدم 48 ساعت پس از آخرین مصرف شروع می‌شود. شایع‌ترین علائم ناشی از قطع مصرف زولپیدم عبارت است از:

کمتر از یک درصد بیمارانی که مصرف زولپیدم را قطع می‌کنند دچار تشنج می‌شوند. البته چنانچه بیمار بخواهد مصرف زولپیدم را ناگهانی و به روش یابویی قطع کند یا دیگر نتواند زولپیدم تهیه کند، احتمال تشنج افزایش می‌یابد.

زمان بروز عوارض ترک زولپیدم

علائم ناشی از قطع مصرف زولپیدم معمولاً ظرف یک تا دو هفته کاهش می‌یابد یا از بین می‌رود. حادترین علائم عموماً ظرف سه تا پنج روز پس از آخرین مصرف بروز می‌یابد. البته علائم روانی می‌تواند بیش از دو هفته استمرار داشته باشد. بیماران در موارد نادر دچار بی‌خوابی، ولع مصرف و عوارض جانبی دیگری می‌شود.

عوامل مختلفی بر مدت زمان استمرار عوارض ترک زولپیدم اثر می‌گذارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مدت زمان مصرف زولپیدم
• میزان دوز مصرف زولپیدم
• مصرف همزمان زولپیدم و داروها یا مواد دیگر

بهترین روش رهایی از عوارض زولپیدم

از آنجایی که ترک یکباره زولپیدم عوارض و علائم زیادی به همراه دارد، اصلاً توصیه نمی‌گردد. امروزه با رایج شدن سوء مصرف قرص‌های تجویزی و افزایش آمار اعتیاد به قرص زولپیدم، لزوم دسترسی به یک برنامه مناسب برای ترک زولپیدم بیش از پیش لازم و ضروری است.

در کلینیک ترک اعتیاد دکتر جوادی برای هر نوع و هر درجه از وابستگی به قرص زولپیدم، برنامه‌ای خاص توسط پزشکان متخصص ترک اعتیاد در نظر گرفته شده است. برنامه‌های سم‌زدایی زولپیدم در این مرکز به گونه‌ای است که با کاهش دوز زولپیدم، عوارض ترک توسط روانپزشک و روانشناس متخصص کنترل می‌شود.

خدمات روان‌درمانی (مراقبت های بعد از ترک اعتیاد) پس از سم‌زدایی کمک بسیاری برای تغییر الگوهای فکری و رفتاری به بیمار می‌کند.

[phoneshortcode desc=”مشاورین ما آماده پاسخگویی به سوالات شما عزیزان هستند.” phone=”02179441″ phone_text=”02179441″][/phoneshortcode]

منبع: Americanaddictioncenters.org