عوارض متادون

متادون دارویی تجویزی و متعلق به داروهای موسوم به داروهای مخدر است. از این دارو به عنوان جایگزین هروئین در قالب بخشی از درمان وابستگی به مواد مخدر برای برخی بیماران بدلیل شدت اعتیاد، توسط پزشک متخصص ترک تجویز می‌شود. جایگزین کردن ماده مخدر اعتیادآور با دارویی تجویزی نوعی روش درمان است که از آن با اصطلاح دارو درمانی یاد می‌شود. دارو درمانی سلامت عمومی بیمار را از طریق پیشگیری از علائم آزاردهنده ناشی از ترک مواد مخدر بهبود می‌دهد، به پایدار شدن زندگی بیماران وابسته به هروئین و مواد مخدر دیگر کمک می‌کند و عوارض و مضرات ناشی از مصرف مواد مخدر را کاهش می‌دهد. امروزه بسیار مشاهده می‌کنیم که سوءمصرف متادون برای ترک اعتیاد، خود باعث ایجاد وابستگی به این ماده می‌شود که به دنبال آن ترک متادون نیز به چالش‌های بیماران سوءمصرف مواد مخدر اضافه شده است.

در این مقاله به عوارض متادون و نتایج سوءمصرف آن بدون تجویز پزشک اشاره می‌شود.

در همین زمینه بخوانید: تاثیر مواد مخدر و اعتیادآور روی عملکرد مغز

اثرات سوء مصرف متادون

سوء مصرف هر دارویی، حتی داروهای تجویز شده توسط پزشک، احتمال بروز عوارض جانبی را برای شخص دارد. بنابراین بهتر است هنگام مصرف هر گونه دارو محتاط باشید و داروها را دقیقاً طبق دستور پزشک معالج مصرف کنید.

اثرات و عوارض مصرف متادون در تمام بیماران یکسان نیست و تابعی از عامل‌های زیر است:

• جثه، وزن و وضعیت سلامت عمومی
• عادت کردن بیمار به مصرف دارو
• مصرف همزمان متادون و تریاک یا داروهای دیگر
• میزان مصرف دارو

ماندگاری اثر متادون بسیار طولانی‌تر از هروئین است. اثر مربوط به یک دوز متادون تا 24 ساعت دوام دارد، اما اثر مصرف هروئین فقط چند ساعت طول می‌کشد.

آن دسته از بیمارانی که پیش از مصرف متادون به دلیل ابتلا به عارضه‌هایی مانند هپاتیت B، هپاتیت C یا مصرف درازمدت الکل به اختلال‌های کبدی دچار شده‌اند، باید در دوره درمان اعتیاد با متادون تحت نظر دکتر ترک اعتیاد باشند.

برای آشنایی بیشتر با کاربردها و علائم مصرف قرص متادون به صفحه «متادون چیست؟» مراجعه کنید.

عوارض قرص متادون

شایع‌ترین عوارض مصرف متادون عبارت است از:

• تعریق: در دوره درمان با متادون حداقل روزی دو لیتر آب بنوشید تا از کم‌آبی بدن جلوگیری کنید.
• دشواری در ادرار کردن
• بی‌اشتهایی، حالت تهوع و استفراغ
• دل پیچه و انقباض‌های شکمی
• یبوست
• درد عضلانی و مفصلی
• نامنظم شدن عادت ماهانه
• کاهش میل جنسی
• راش و خارش
• بی‌حالی، ابری شدن ذهن و گیجی

عوارض مربوط به مقدار مصرف متادون

برخی بیماران در دوره درمان با متادون به دلیل نامناسب بودن دوز مصرف دارو با علائم ناخواسته‌ای روبه‌رو می‌شوند، این علائم در ابتدای درمان شایع‌تر است.

اگر دوز مصرفی متادون بسیار پایین باشد، علائم زیر بروز می‌یابد:

• آبریزش بینی
• خمیازه کشیدن
• دمای بدن بیمار بالا است، اما او احساس سرما می‌کند، عرق می‌کند و موهای تنش راست و پوستش دون دون می‌شود.
• تحریک‌پذیری و پرخاشگری
• دل پیچه و اسهال
• رعشه، اسپاسم و پرش عضلات
• کمر درد و درد مفصلی
• ولع و میل غیرقابل کنترل برای مصرف موادی که بیمار به آن‌ها وابسته شده است.

اوردوز متادون

اگر میزان مصرف متادون بسیار بالا باشد، علائم زیر بروز می‌یابد. چنانچه علائم زیر را در اطرافیانتان مشاهده کردید، به سرعت با اورژانس تماس بگیرید.

• افسردگی تنفسی، منگی یا کما به دلیل افزایش میزان دارو در بدن
• یبوست شدید همراه با انسداد روده یا ناتوانی در ادرار کردن
• واکنش آلرژیک شدید همراه با متورم شدن صورت، لب‌ها، زبان و گلو
• خس خس کردن سینه و درد قفسه سینه
• راش پوستی شدید قرمز رنگ همراه با خارش یا کهیر
• غش کردن

علائم ترک متادون

علائم ترک متادون به اندازه هروئین شدید نیست و این علائم با سرعت کمتری بروز می‌یابد. عوارض ناشی از قطع مصرف متادون مانند عوارض ناشی از مصرف دوز پایین آن است که نشانه های آن یک تا سه روز بعد از آخرین بار مصرف شروع می‌شود و در روز ششم به اوج می‌رسد. البته ممکن است به دلایل مختلف مانند: مقدار، دوره زمانی مصرف، شرایط جسمی و روحی بیمار علائم ترک متادون مدت بیشتری استمرار داشته باشد. بهتر است ترک متادون در بهترین مرکز ترک اعتیاد انجام شود تا نتیجه مثبتی داشته باشد.

عوارض قطع مصرف متادون چند روز طول می‌کشد؟

علائم ترک متادون معمولاً ظرف 24 ساعت بعد از آخرین بار مصرف بروز می‌یابد؛ برخی بیماران چند روز بعد از آخرین بار مصرف با علائم خماری مواجه می‌شوند.

علائم ترک قرص متادون معمولاً سه تا شش هفته طول می‌کشد، البته این فرآیند برای بیماران دچار اعتیاد شدید طولانی‌تر است.

عوارض قطع مصرف متادون در مدت هفت تا ده روز اول غالباً بیشترین شدت را دارد، هرچند این مدت برای برخی بیماران بیشتر طول می‌کشد. مدت زمان باقی ماندن متادون در بدن بسیار طولانی‌تر از داروهای دیگر است و علائم شدید ترک در بعضی موارد تا روز هفتم شروع نمی‌شود. علائم جسمی شبیه به آنفلوانزا و علائم ناراحت کننده روانی از قبیل اضطراب، غالباً در این زمان بروز می‌یابد. عوارض ترک متادون در چند هفته آتی به مرور برطرف می‌شود.

همچنین بخوانید: مصرف متادون در دوران شیردهی چه تاثیری در سلامت کودک دارد؟

عوارض مصرف متادون در مردان

شواهد حاصل از مطالعات متعدد حکایت از آن دارد که بین اختلال سوء مصرف مواد مخدر و اختلال جنسی ارتباط معناداری وجود دارد. به ویژه مصرف هروئین و داروهای آگونیست مواد مخدر مانند متادون که برای درمان وابستگی به هروئین به کار برده می‌شود، منجر به اختلال نعوظ و کاهش میل جنسی می‌شود. همچنین یافته‌های بحث‌برانگیزی به دست آمده است که نشان می‌دهد احتمالاً عامل‌های دیگری به جز اثرات دارو درمانی مواد مخدر در ابتلا به اختلال جنسی نقش دارند.

تحقیقات نشان می‌دهد که مشکلات دوران کودکی و ناراحتی‌های روانی همزمان در مبتلا شدن بیماران تحت درمان با متادون به اختلال جنسی و تغییرات هورمونی مرتبط نقش دارند. تحقیقات انجام شده، این فرضیه که مشکلات جنسی پیامد مستقیم مصرف متادون است را زیر سوال می‌برد.

اختلال جنسی یکی از نگرانی‌های مهم بیمارانی است که تحت درمان اعتیاد با جایگزینی متادون قرار دارند. یک برنامه درمانی ترک اعتیاد متادون باید این موضوع را مدنظر داشته باشد. دارو درمانی و هورمون درمانی رویکردهای موثری برای رفع اختلالات جنسی به شمار می‌آیند، در این بین روان درمانی و سکس تراپی نیز می‌تواند بسیار مفید باشد.

تأثیر متادون بر عملکرد جنسی و باروری مردان

اختلال جنسی یکی از مشکلات شایع در میان مصرف کنندگان مواد مخدری است که تحت درمان جایگزینی متادون قرار دارند. تاکنون فقط چند مطالعه در زمینه اختلال جنسی در بیماران تحت درمان با قرص متادون در ایران و کشورهای دیگر انجام شده است، با این توصیف شکی نیست که اهمیت اختلال جنسی دست کم گرفته شده است. مطالعات پژوهشی در کشورهای دیگر نشان داده است که بیش از 87 درصد زنان و 85 درصد مردانی که درمان جایگزینی با متادون را انتخاب می‌کنند، مشکل جنسی را در زمان مصرف تریاک گزارش داده‌اند.

البته بسیاری از بیماران دچار اختلال جنسی این مشکل را به پزشکان معالج خود اطلاع نمی‌دهند و بسیاری از پزشکان نیز فکر می‌کنند که بیمارانشان از مطرح شدن سوالات مرتبط با مشکلات جنسی معذب می‌شوند.

وابستگی سریع به متادون

سوء مصرف متادون به راحتی منجر به وابستگی به متادون می‌شود. بدلیل شباهت اثرات مصرف متادون و هروئین، متادون نیز می‌تواند به تنهایی اعتیادآور باشد، حتی اگر برای درمان وابستگی به هروئین تجویز شده باشد.

خوشبختانه ترک اعتیاد به متادون تحت نظر متخصص نسبتاً ساده است، برای اطلاع از نحوه ترک اعتیاد متادون برای خود و یا عزیزانتان با مشاوران ما در کلینیک ترک اعتیاد دکتر جوادی تماس بگیرید.

منبع: adf.org.com

مدیر سایت

دکتر مسعود جوادی موسس و صاحب امتیاز کلینیک ترک اعتیاد دکتر جوادی، دارای 15 سال سابقه کار تخصصی در حوزه اعتیاد، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.