تاثیر ویروس کرونا بر اعتیاد

درحالی‌که این روزها مردم سراسر جهان با بیماری کووید ـ 19 (ویروس کرونا سال 2019) دست و پنجه نرم می‌کنند، برخی سودجویان، قاچاقچیان و خرده فروشان مواد مخدر برای گرم کردن بازار خود، درباره تاثیر مصرف مواد مخدر در کاهش ابتلا به ویروس کرونا شایعه پراکنی می‌کنند. بر اساس این شایعه‌ها سوالاتی از قبیل آیا اعتیاد می‌تواند بر ابتلا به ویروس کرونا تاثیر داشته باشد؟ یا آیا معتادان کرونا نمیگیرند؟ در سطح جامعه پرسیده می‌شود و حتی با طنز نیز آمیخته شده است.

به نظر می‌رسد این تصور باطل در بخشی از جامعه که معتادان به ویروس کرونا مبتلا نمی‌شوند، می‌تواند با از بین بردن ترس مردم و عدم رعایت بهداشت فردی، احتمال ابتلا به ویروس کرونا را در سطح جامعه افزایش دهد. در این مقاله از کلینیک دکتر جوادی همراه ما باشید تا درباره ارتباط  اعتیاد و کرونا بحث کنیم.

آیا اعتیاد می تواند بر ابتلا به ویروس کرونا تاثیر داشته باشد؟

اعتیاد و ویروس کرونا ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند؛ مصرف مواد مخدر استعداد ابتلا به ویروس کووید ـ 19 را افزایش می‌دهد، از طرفی متقاضیان ترک اعتیاد نیز ممکن است تحت تاثیر شرایط قرنطینه ناشی از شیوع کرونا قرار گیرند؛ در این شرایط مشکلات عاطفی و تشدید افسردگی، می‌تواند منجر به بازگشت فرد متقاضی ترک، به چرخه اعتیاد شود.
در این مقاله تاثیر مصرف مواد مخدر در ابتلا به ویروس کرونا و احتمال تشدید تاثیر کووید-19 از طریق اعتیاد بررسی می‌گردد. در ابتدا لازم است کمی در مورد ویروس تازه شناخته شده و مرموز کووید-19 بدانید.

کرونا ویروس چیست ؟ (19-COVID) چیست؟

کرونا ویروس خانواده بزرگی از ویروس‌ها هستند که ممکن است باعث ایجاد بیماری در حیوانات یا انسان شوند. در انسان چندین نوع ویروس باعث عفونت‌های تنفسی می‌شوند از سرماخوردگی گرفته تا بیماری‌های شدیدتر مانند سندرم تنفسی خاورمیانه (MERS) و سندرم تنفسی حاد (SARS)؛ ویروس اخیر کشف شده باعث بیماری کرونا ویروس کووید-۱۹ (COVID-19) می‌شود.

کووید-۱۹ نوعی بیماری عفونی است که اخیرا کشف شده است. این ویروس و بیماری جدید تا قبل از شروع شیوع بیماری در ووهان چین در دسامبر 2019 ناشناخته بود. دوره نهفتگی به معنی زمان ابتلا به ویروس و شروع علائم بیماری است که بیشترین تخمین این دوره برای ویروس کووید-۱۹ از ۱ تا ۱۴ روز است.

نشانه های کرونا چیست؟ کووید-19 چطور منتشر می‌شود؟

شایع‌ترین علائم COVID-19 تب، خستگی و سرفه خشک است. برخی از بیماران ممکن است درد، احتقان بینی، آبریزش بینی، گلودرد یا اسهال نیز داشته باشند. این علائم معمولاً خفیف است و به تدریج شروع می‌شود. برخی از افراد آلوده می‌شوند اما علائمی ندارند و احساس ناخوشی نمی‌کنند.

در صورتی که حس بویایی و چشایی خود را از دست داده‌اید، احتمال اینکه «ناقل پنهان» ویروس کرونا باشید، زیاد است.

بیشتر افراد (حدود ۸۰ ٪) بدون نیاز به درمان خاص، از این بیماری بهبود می‌یابند. از هر ۶ نفر مبتلا، ۱ نفر به طور جدی بیمار و در تنفس دچار مشکل می‌شود. افراد مسن، مصرف کنندگان مواد مخدر و محرک، کسانی که تحت درمان با داروهای کورتون و شیمی درمانی هستند، افرادی که دارای مشکلات پزشکی اساسی مانند فشار خون بالا، مشکلات قلبی یا دیابت هستند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری جدی هستند. حدود ۲٪ از مبتلایان به این بیماری فوت شده‌اند که متاسفانه اغلب به دلیلی دارای ضعف سیستم ایمنی بدن بوده‌اند.

ویروس کرونا از طریق قطرات میکروسکوپی بینی یا دهان در هنگام سرفه یا بازدم، به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. این قطرات، اشیاء و سطوح اطراف فرد بیمار را آلوده می‌کند. سپس افراد دیگر با لمس این اجسام و سپس لمس چشم، بینی یا دهان خود به این بیماری مبتلا می‌شوند.

بسیار مهم است که بیش از ۱ متر از فردی که مریض است یا علائم دارد، فاصله بگیرید. برای حفاظت از خود در برابر این ویروس به طور مرتب دستهایتان را با آب و صابون به مدت ۲۰ ثانیه بشویید و برای حفظ بهداشت تنفسی از ماسک استفاده کنید.

عوارض ویروس کرونا

همان‌طور که گفته شد ویروس کرونا به دستگاه تنفسی حمله می‌کند و نرخ مرگ‌ومیر آن بالاتر از آنفلوانزای فصلی است. البته میزان دقیق مرگ‌ومیر آن مشخص نیست، چون تعداد موارد تشخیص داده نشده و بدون علامت بر عدد واقعی تاثیر می‌گذارد؛ به علاوه برای تعیین آمار واقعی باید تحلیل‌های بیشتری انجام شود.

در هر حال به نظر می‌رسد که مرگ و بیماری‌های جدی ناشی از کووید-19 تاکنون در میان افراد مسن و مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، سرطان و عارضه‌های تنفسی شایع‌تر بوده است. بنابراین منطقی است نگران افرادی باشیم که به دلیل اختلال در عملکرد ریه یا بیماری‌های ریوی ناشی از استعمال دخانیات مانند بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) بیشتر در معرض تجربه عوارض جدی کرونا قرار دارند.

تاثیر بیماری‌های تنفسی بر عوارض کرونا

ابتلا به بیماری‌هایی مانند انسداد ریه، بیماری‌های قلبی عروقی و دیگر بیماری‌های تنفسی، احتمال افزایش عوارض بیماری‌های خانواده کرونا که به دستگاه تنفسی آسیب می‌زنند را به شدت افزایش می‌دهد.

بنابر داده‌های گردآوری شده از مرکز کنترل و پیشگیری بیماری چین، میزان مرگ‌ومیر کرونا برای افراد مبتلا به بیماری‌های تنفسی مزمن ۶.۳ درصد بود، که بسیار بالاتر از میزان مرگ و میر ۲.۳ درصدی است که به طور کلی تخمین زده شده است.

ویروس کرونا به کدام اعضای بدن بیشتر آسیب می‌زند؟

ویروس کووید – 19 قسمت‌های مختلف بدن را درگیر می‌کند، ولی در مرحله اول ریه‌ها و سیستم تنفسی را نشانه می گیرد و با آسیب رساندن به بافت ریه ها موجب ایجاد لخته های کوچک در عروق ریه و در نتیجه باعث افت اکسیژن و افزایش فشار شریان ریه می گردد. متاسفانه طبق پژوهش های انجام شده حدود ۲۰ درصد از بیماران دچار درگیری ریوی شدید می شوند که بصورت تنگی نفس، سرفه و گاهی کاهش سطح اکسیژن خون بروز می‌کند.

تا اینجا با تاثیر مشابه اعتیاد و کووید-۱۹ بر ریه‌ها و سیستم نفسی آشنا شدیم اما از دیگر عوارض ویروس کرونا آسیب به قلب و ایجاد اختلالات روانی حتی بعد از درمان است که تا مدت‌ها با بیمار باقی می ماند.

چرا معتادان بیشتر در معرض ابتلا به کرونا هستند؟

ویروس کووید-۱۹ به ریه‌ها و سیستم تنفسی حمله می‌کند، بنابراین مصرف سیگار، تنباکو، تریاک، ماری‌جوانا، الکل و سایر مواد افیونی و محرک به ابتلا به ویروس کرونا کمک می‌کند. همچنین مصرف‌کنندگان شیشه (متامفتامین‌ها) نیز با خطرات بسیار بزرگی روبه‌رو هستند، زیرا با توجه به اینکه ویروس کرونا سیستم تنفسی و ریه‌ها را درگیر می‌کند، مصرف شیشه باعث می‌شود که بافت ریه‌ها به شدت آسیب ببیند و آن‌ها بسیار بیشتر از سایر افراد در معرض خطر مرگ هستند.

هر نوع استشمام دود اعم از دود تریاک، قلیان و حتی سیگار، به مرور زمان باعث آسیب بافت ریه می‌شود و فرد را مستعد ابتلا به بیماری‌های عفونی می‌کند. برخی از مصرف کنندگان مواد افیونی به دلیل عدم توجه به وضعیت تغذیه‌ای خود، سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند و این مسئله ریسک ابتلا به ویروس کرونا را افزایش می دهد.

مصرف کنندگان مواد مخدر، بدلیل اینکه اغلب دارای مشکلات ریوی هستند، سیستم ایمنی بدنشان ضعیف تر از یک فرد عادی است و در برابر این ویروس بسیار ضعیف هستند و باید بیشتر از افراد جامعه اصول بهداشتی را رعایت و مراقب باشند که مبتلا نشوند.

بیماران مبتلا به اختلال سوءمصرف مواد مخدر به دلیل آسیب‌هایی که مواد به سلامت ریه‌ها و دستگاه تنفسی‌شان زده است، در برابر ویروس کرونا آسیب‌پذیرتر هستند. به علاوه بیماران مبتلا به اختلال سوءمصرف مواد بیشتر از مردم عادی با مشکلاتی مانند بی خانمانی یا حبس روبه‌رو می‌شوند و چنین شرایط نامساعدی چالش‌های خاصی را در ارتباط با سرایت ویروس کرونا به وجود می‌آورد.

اثرات مصرف مواد مخدر بر بیماری کرونا

افراد دچار اختلال سوءمصرف مواد مخدر ، سلامت دستگاه تنفسی خود را بیشتر به خطر می‌اندازند. از آنجایی که مواد مخدر بر ساقه مغز اثر می‌گذارد و تنفس را کند می‌کند، مصرف مواد مخدر علاوه بر این که مصرف کننده را در معرض خطر اوردوز مرگبار قرار می‌دهد، میزان اکسیژن خون را نیز در حد خطرناکی کاهش می‌دهد.

کمبود اکسیژن آسیب شدیدی به مغز می‌زند؛ هرچند سلول‌های مغز می‌توانند کمبود اکسیژن را برای مدت کوتاهی تحمل کنند، اما اگر این شرایط مدت بیشتری ادامه داشته باشد، سلول‌های مغز آسیب خواهند دید. بیماری تنفسی مزمن، خطر مرگ ناشی از اوردوز را در میان مصرف‌کنندگان مواد مخدر افزایش می‌دهد، کاهش ظرفیت ریه به دلیل ابتلا به کرونا نیز اثر مشابهی دارد و زندگی این گروه آسیب‌پذیر را بیشتر به خطر می‌اندازد.

اثرات مصرف سیگار الکترونیک و قلیان بر بیماری کرونا

استفاده از سیگار الکترونیک نیز مانند سیگار کشیدن با از بین بردن مژک های حفره بینی و نای، به ریه‌ها آسیب می‌زند. هنوز مشخص نیست که آیا دستگاه ویپ منجر به ابتلا به بیماری انسدادی مزمن ریه می‌شود یا خیر، اما شواهد جدید نشان می‌دهد که سیگار الکترونیک به سلول‌های ریه آسیب می‌زند و توانایی بدن را برای واکنش نشان دادن به عفونت کاهش می‌دهد.

بنظر شما سهم قلیان در انتقال ویروس کووید-19 چقدر است؟ با توجه به اینکه ابزارآلات قلیان محیط مناسبی برای بقا، رشد و تکثیر ویروس و سایر عوامل عفونی و بیماری‌زا است قطعاً در انتشار ویروس کرونا نیز موثر است. ترک مصرف دخانیاتی مانند قلیان که عموماً به صورت دسته جمعی و یا بصورت مشترک مصرف می‌گردد و موجب تضعیف سیستم دفاعی بدن و نیز بالابردن ریسک ابتلا به بیماری های تنفسی می‌شود، می‌تواند از شیوع بیشتر ویروس جلوگیری کند.

تاثیر مصرف متامفتامین (شیشه) بر ویروس کرونا

سابقه مصرف متامفتامین نیز بدلیل کاهش توانایی پاسخ ریه به عفونت‌ها، مصرف‌کنندگان را در برابر ویروس کرونا ضعیف‌تر می‌کند. مصرف شیشه باعث انقباض رگ‌های خونی می‌شود؛ انقباض رگ یکی از عامل‌هایی است که به آسیب ریوی و پرفشاری ریوی در مصرف‌کنندگان شیشه دامن می‌زند. پزشکان باید هنگام درمان بیماری کووید-19 آماده باشند تا عوارض جدی احتمالی مصرف متامفتامین را تحت نظر داشته باشند، میزان شیوع این عوارض و خطر مرگ ناشی از آن رو به افزایش است.

تاثیر مصرف ماری جوانا بر ویروس کرونا

در این دوران همه گیری کرونا در ایران، یکی از شایعاتی که توسط خرده فروشان مواد مخدر پخش شد، این بود که مصرف ماری جوانا یا همان گل، احتمال ابتلا به کرونا را کاهش می‌دهد. در حالیکه بررسی های انجام شده حاکی از این است که مصرف ماریجوانا با صدمه به بافت ریه، علائم کرونا را تشدید می‌کند. بیماران مبتلا به مشکلات قلبی نیز به همین اندازه باید در مصرف ماریجوانا مراقب باشند.

یکی از علائم مصرف گل، سرفه است که به دلیل شباهت به علائم ویروس کرونا موجب تشخیص نادرست و درمان با تاخیر می‌گردد. اکثر مصرف کنندگان گل مبتلا به کووید-19، بعد از بستری برای ادامه تنفس مجبور به استفاده از دستگاه ونتیلاتور شدند.

از طرفی گل یا کانابیس‌ها و قرص‌های روان‌گردان، ماده محرک محسوب می‌شوند و با افزایش میل به تحرک و تخلیه انرژی در فرد موجب می‌شوند این افراد نسبت به شرایط قرنطینه و فاصله‌گذاری اجتماعی بی‌اهمیت شوند.

تاثیر مصرف تریاک بر ویروس کرونا

پایین بودن سطح اکسیژن خون ناشی از مصرف تریاک و فرآورده‌های آن، نه‌تنها موجب آسیب به بافت ریه خواهد شد، بلکه می‌تواند سیستم قلبی عروقی و عروق مغزی را تحت تأثیر قرار دهد، همچنین این ماده افیونی بسیاری از علائم ویروس کووید-19، مثل آبریزش بینی یا حتی سرفه‌ها را کاهش می‌دهد و فرد متوجه وخیم‌تر شدن شرایطش نخواهد شد.

آسیب‌پذیری بیماران اعتیاد در برابر ویروس کرونا

از جمله خطرات دیگری که معتادین متهاجر را در برابر ویروس کرونا آسیب‌پذیرتر می‌سازد، کاهش دسترسی به خدمات بهداشتی ـ درمانی، بی خانمانی و افزایش احتمال زندانی شدن است. دسترسی محدود به خدمات بهداشتی و درمانی معتادان را بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف قرار می‌دهد. حال در صورتی که بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها ظرفیتشان تکمیل شود، بیماران معتادی که پیش از این داغ ننگ به پیشانیشان خورده است و سیستم بهداشتی درمانی در شرایط عادی هم خدمات کافی به آنها ارائه نمی‌دهد، در این شرایط سخت با موانع بیشتری برای درمان کرونا روبه‌رو خواهند شد.

بی‌خانمانی یا زندانی بودن، معتادان را در محیط‌هایی قرار می‌دهد که دائماً در تماس نزدیک با افرادی هستند که آن‌ها هم بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت قرار دارند. خودقرنطینگی و دیگر اقدامات بهداشت عمومی نیز دسترسی به سرنگ رایگان، دارو و دیگر خدمات و حمایت‌های لازم را برای بیماران مبتلا به اختلال سوءمصرف مواد بیش از پیش دشوار می‌سازد. متاسفانه مدیریت اعتیاد و کرونا در کنار هم بسیار مشکل است.

میزان مرگ و میر ویروس کرونا و سابقه مصرف مواد مخدر

با وجود نرخ روز افزون مرگ‌ومیر بر اثر ویروس کرونا در ایران و تغییرات جدید این ویروس، اطلاعات در مورد خطرات این ویروس بخصوص در بیماران دارای سابقه اعتیاد همچنان اندک است. با این حال ابتلا به بیماری‌های مختلف در اثر مصرف مواد مخدر، خطر ابتلا به کووید ـ 19 و روبه‌رو شدن با عوارض جدی تر را به دلایل روانی، اجتماعی و محیطی افزایش می‌دهد.

بنابراین نمی توان ارتباط بین میزان مرگ‌ومیر ویروس کووید-19 و سابقه مصرف مواد مخدر را نادیده گرفت. همچنین باید مراقب باشیم در شرایط سختی که مراکز بهداشتی و درمانی تحت فشار مضاعف قرار دارند، بیماران معتاد مورد تبعیض قرار نگیرند.

طبق درخواست سازمان بهداشت جهانی، افرادی که مواد مخدر مصرف می‌کنند در صورت بروز علائم کووید-19 در خود و مراجعه به بیمارستان باید صداقت داشته باشند و برای نجات جان خود و کمک به تشخیص پزشک، نوع و تعداد دفعات مصرف خود را اعلام کنند.

با توجه به مطالعه این مقاله نظر شما اکنون در مورد این شایعه چیست، آیا معتادان کرونا نمیگیرند؟

[phoneshortcode desc=”مشاورین ترک اعتیاد ما آماده پاسخگویی به سوالات شما عزیزان هستند.” phone=”02179441″ phone_text=”02179441″][/phoneshortcode]