قرص ب۲ چیست؟
قرص زیرزبانی بوپرنورفین یا ب۲ نوعی داروی شبه مخدر است که برای درمان اعتیاد به اپیوئیدها، چه داروهای تجویزی چه غیرقانونی، به کار برده می‌شود. برخی متخصصین ترک اعتیاد با قرص ب۲ را در قالب برنامه جامع ترک اعتیاد در کنار مشاوره و رفتاردرمانی برای درمان اعتیاد تجویز می‌کنند. هرچند از عوارض خود این دارو وابستگی به آن است که در صورت سوءمصرف، بیمار به برنامه تخصصی ترک قرص ب۲ نیاز پیدا می‌کند.
در ادامه این مقاله به پاسخ این سوال که قرص بی دو چیست؟ و دیگر سوالات رایج مربوط به این دارو می‌پردازیم.
قرص زیرزبانی بوپرنورفین عموماً در یک یا دو روز اول درمان به منظور آسان‌تر شدن شروع فرایند ترک اعتیاد مصرف می‌شود.
قرص b2 را چگونه مصرف کنیم؟
توجه داشته باشید که طریقه مصرف قرص b2 دقیقاً مطابق دستور پزشک باشد و پیش از مصرف، راهنمای موجود در جعبه دارو را به دقت مطالعه کنید. ممکن است پزشک معالج میزان مصرف دارو را در طول درمان تغییر بدهد. قرص b2 را هیچ‌گاه بیشتر از مقدار تجویز شده یا برای مدت زمانی طولانی‌تر از دوره تجویز شده مصرف نکنید.
قرص زیرزبانی b2 معمولاً فقط در شروع درمان اعتیاد مصرف می‌شود.
بیماران نخستین دوزهای قرص b۲ را در بیمارستان یا کلینیک ترک اعتیاد دریافت می‌کنند تا وضعیت‌شان بهتر شود.
داروهای مخدری را که پزشک برایتان تجویز کرده است، هرگز در اختیار دیگران، به ویژه افراد دارای سابقه سوءمصرف مواد مخدر یا مبتلا به اعتیاد قرار ندهید. سوءمصرف داروهای مخدر می‌تواند به اعتیاد، اوردوز یا مرگ منجر شود. داروها را در مکانی دور از دسترس دیگران نگهداری کنید.
پیش از دست زدن به قرص b2، حتماً دست‌هایتان را خشک کنید. قرص را زیر زبان بگذارید، دهان‌تان را ببندید و صبر کنید تا قرص حل شود. قرص را نجوید یا قرص کامل را نبلعید.
تا زمانی که قرص b2 کاملاً در دهان‌تان حل نشده است، هیچ چیزی نخورید یا ننوشید.
ضروری است به تمام پزشکان معالج‌تان اطلاع بدهید که در حال گذراندن دوره درمان اعتیاد به داروهای اپیوئیدی هستید و قرص زیرزبانی بوپرنورفین مصرف می‌کنید. همچنین موضوع را با اعضای خانواده‌تان در میان بگذارید تا در موارد اورژانسی بتوانند اطلاعات لازم را به پزشکان منتقل کنند.
مصرف قرص b2 را ناگهان قطع نکنید، در غیر این صورت ممکن است دچار علائم ناخوشایند ترک اعتیاد بشوید. درباره روش ایمن قطع مصرف بوپرنورفین با پزشک معالج‌تان مشورت کنید.
عوارض جانبی مصرف بوپرنورفین
چنانچه با نشانه‌های حاکی از حساسیت به بوپرنورفین مواجه شدید، به سرعت به اورژانس مراجعه کنید. از جمله نشانه‌های حساسیت به قرص b2 می‌توان به کهیر، مشکلات تنفسی و ورم کردن صورت، لب‌ها، زبان و گلو اشاره کرد.
مصرف داروهای مخدر می‌تواند تنفس را آهسته یا حتی متوقف کند و منجر به مرگ شود. بنابراین به اطرافیان‌تان اطلاع بدهید که اگر متوجه شدند آهسته و با وقفه‌های طولانی نفس می‌کشید، رنگ لب‌های‌تان کبود شده است یا به راحتی از خواب بیدار نمی‌شوید، حتماً با اورژانس تماس بگیرند.
در صورت بروز علائم زیر باید به پزشک مراجعه کنید:
- علائم خماری اپیوئیدها: لرز، دون دون شدن پوست، تعریق شدید، احساس گرما یا سرمای غیرعادی، آبریزش بینی، آبریزش چشم، اسهال، درد عضلانی؛
- تنفس صدادار، آه کشیدن، تنفس سطحی، قطع شدن تنفس هنگام خواب؛
- آهسته یا ضعیف شدن نبض؛
- احساس سرگیجه و حالتی مانند غش کردن قریب‌الوقوع؛
- احساس درد در قفسه سینه و به سختی نفس کشیدن؛
- علائم ناشی از کاهش کورتیزول: حالت تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی، سرگیجه، خستگی شدید یا ضعف و
- ناراحتی‌های کبدی: حالت تهوع، معده درد، خارش، بی‌اشتهایی، تیره شدن رنگ ادرار، مدفوع رسی رنگ و زردی (زرد شدن پوست یا چشم‌ها).
چنانچه با علائم ناشی از سندرم سروتونین، از قبیل آشفتگی، توهم، تب، تعریق، لرز، تپش قلب، سفتی عضلات، پرش عضلات، از دست دادن هماهنگی، حالت تهوع، استفراغ یا اسهال مواجه شدید، به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
مصرف همزمان بوپرنورفین با تریاک
مصرف همزمان تریاک و داروهای دیگری مانند قرص بوپرنورفین که باعث سرکوب سیستم عصبی مرکزی می‌شود، عوارض جانبی خطرناکی از قبیل زجر تنفسی، کما و حتی مرگ را به دنبال دارد.
در دوران مصرف داروهای مخدر باید بیشتر به پزشک مراجعه کنید و کاملاً تحت نظر باشید تا پزشک دوز دارو را در صورت لزوم تغییر بدهد. از مصرف همزمان قرص ب۲ و الکل خودداری کنید. قرص بوپرنورفین را خودسرانه، در مقدار یا تعداد دفعاتی بیشتر از دوز تجویز شده یا برای مدتی طولانی‌تر از دوره تجویز شده مصرف نکنید.
نیمه عمر قرص ب۲
نیمه عمر قرص ب۲ طولانی است و ۲۴ تا ۴۲ ساعت طول می‌کشد. کبد قرص ب۲ را تجزیه می‌کند و مواد حاصله از طریق صفرا و کلیه‌ها همراه با ادرار از بدن خارج می‌شود. در داروی ترکیبی سابوکسون که حاوی بوپرنورفین و نالوکسان است، نالوکسان نیمه عمر کوتاه‌تری حدود ۲ تا ۱۲ ساعت دارد و سریع‌تر از بدن دفع می‌شود.
قرص ب۲ دارویی قوی و طولانی اثر است و حتی بیمارانی که دارو را طبق دستور پزشک مصرف می‌کنند، به ویژه بیمارانی که مصرف دارو را به تازگی شروع کرده‌اند یا دوز داروی‌شان تغییر داده شده است، باید تحت نظر باشند تا واکنش‌های شدید احتمالی‌شان به سرعت تشخیص داده شود.
قرص ب۲ چند روز در بدن میماند
برای تشخیص دادن قرص ب۲ معمولاً از روش کروماتوگرافی گاز یا مایع در آزمایشگاه‌ها استفاده می‌شود. بااین حال در بعضی غربالگری‌هایی که به دستور کارفرمایان انجام می‌شود، قرص ب۲ تشخیص داده نمی‌شود. قرص ب۲ در آزمایش ادرار خاص اپیوئیدها یا غربالگری ادرار خاص بوپرنورفین قابل تشخیص است.
آزمایش ادرار متداول‌ترین روش برای تشخیص بوپرنورفین است، البته با انجام دادن آزمایش خون، بزاق و مو نیز می‌توان وجود قرص ب۲ را در بدن تشخیص داد، هر چند این روش‌ها به اندازه آزمایش ادرار متداول نیست.
- خون: قرص ب۲ تا ۲ روز در خون باقی میماند.
- ادرار: قرص b2 تا ۶ روز در ادرار میماند.
- بزاق: قرص ب۲ تا ۳ روز در بزاق میماند.
- مو: قرص ب۲ تا ۹۰ روز در مو باقی میماند.
خون
آزمایش خون به دلیل پرهزینه و تهاجمی بودن، روش متداولی برای تشخیص مصرف قرص b2 نیست، با این حال بوپرنورفین تا دو روز پس از آخرین بار مصرف در خون قابل تشخیص است. دریچه تشخیص آزمایش خون بسیار کوتاه‌تر از آزمایش ادرار است و بهترین مورد کاربرد آن زمانی است که فرد قرص بوپرنورفین را به تازگی مصرف کرده باشد.
ادرار
قرص ب۲ تا شش روز پس از آخرین بار مصرف در ادرار میماند و قابل تشخیص است. چون بوپرنورفین غالباً برای پیشگیری از بروز علائم ترک اعتیاد مصرف می‌شود، ضروری است که کارشناس آزمایشگاه بتواند بین مصرف تجویزی بوپرنورفین و مصرف غیرتجویزی آن تمایز قائل شود.
مو
پژوهشگران دریافته‌اند که بوپرنورفین در نمونه‌های مو نیز قابل تشخیص است. قرص ب۲ نیز مانند مواد مخدر دیگر مدت طولانی‌تری در مو باقی میماند و از طریق آزمایش کردن مو می‌توان مصرف این مواد را تا مدت بسیار طولانی‌تری پس از مصرف تشخیص داد. قرص ب۲ تا ۳ ماه پس از آخرین بار مصرف در نمونه فولیکول‌های موی سر قابل تشخیص است.
بزاق
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که آزمایش بزاق روشی سریع و دقیق برای تشخیص وجود بوپرنورفین در بدن است. آزمایش بزاق به دلیل سهولت انجام و داشتن دریچه تشخیص طولانی‌تر، متداول‌تر از آزمایش خون است. قرص b2 تقریباً تا ۳ روز پس از مصرف در بزاق قابل تشخیص است.
چگونه بوپرنورفین را از بدن خارج کنیم
هر چند غربالگری‌های استاندارد وجود بوپرنورفین را در بدن نشان نمی‌دهد، امکان دارد کارفرما دستور بدهد آزمایش خاصی که برای تشخیص این ماده طراحی شده است، انجام شود. در چنین شرایطی باید بدانید که مصرف قرص ب۲ طبق دستور پزشک جزء حقوق‌تان است و نباید مانعی برای استخدام محسوب شود.
اولین گام برای خارج کردن بوپرنورفین از بدن‌تان این است که مصرف این دارو را قطع کنید. البته ممکن است قطع ناگهانی مصرف قرص ب۲ بروز علائم آزاردهنده خماری را در پی داشته باشد، بنابراین حتماً قبل از مصرف این دارو با پزشک معالج‌تان مشورت کنید.
اگر می‌خواهید متابولیسم بوپرنورفین سریع‌تر انجام شود و دارو سریع‌تر از بدن‌تان خارج شود، به طور منظم ورزش کنید، رژیم غذایی سالمی را رعایت کنید و آب فراوان بنوشید؛ این توصیه‌ها سرعت متابولیسم بدن را تا حدی افزایش می‌دهد.
کمک گرفتن از متخصص
اگر تمایلی به مصرف قرص ب۲ ندارید و عوارض مصرف آن نگران‌تان می‌کند، از پزشک معالج‌تان بخواهید که درباره دیگر روش‌های درمان سوءمصرف اپیوئیدها برایتان توضیح بدهند؛ برای مثال می‌توانید درمان با داروی دیگری را شروع کنید یا برای بهبود طولانی مدت و برگشت به یک زندگی پاک از راهبردهای روانشناختی مانند رفتاردرمانی شناختی (CBT) کمک بگیرید.
در صورتی که برای ترک وابستگی به قرص ب۲ نیاز به یک متخصص دارید می‌توایند با مشاوران ما در کلینیک دکتر جوادی تماس بگیرید تا روش‌های درمانی استانداردی که در این مرکز استفاده می‌شوند را برای شما شرح دهند.
