ارتباط مصرف مواد مخدر و تشنج

همانطور که همه ما می‌دانیم، مصرف مواد مخدر عوارض جانبی بسیار زیادی دارد. از جمله این عوارض می‌توان به تاثیراتی که مواد مخدر روی مغز و اعصاب بدن فرد مصرف کننده می‌گذارد، اشاره کرد. یکی از خطرناک‌ترین عارضه‌های جانبی مصرف مواد مخدر و یا ‌ترک ناگهانی آن تشنج است. در این مقاله از سایت ما در کلینیک ترک اعتیاد دکتر جوادی سعی شده تا به موضوع ارتباط مصرف مواد مخدر و تشنج و ارتباط مواد مخدر و صرع بپردازیم. اگر در خصوص این زمینه نیازمند مشاوره و اطلاعات هستید تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

علت تشنج ناشی از مصرف مواد مخدر

تشنج ناشی از مصرف مواد مخدر می‌تواند علت‌های متعددی داشته باشد. یکی از این علت‌ها، احتمال ابتلای فرد مصرف کننده به بیماری صرع است که یکی از شایع‌ترین علت‌های تشنج در بین مصرف کنندگان مواد مخدر است. استفاده از مواد مخدر مختلف، روی افراد مختلف تاثیرات متفاوتی دارند. یکی از مواردی که می‌توان از آن به عنوان ماده مخدری که ممکن است منجر به تشنج شود یاد کرد، ‌ترامادول است. استفاده از‌ ترامادول، به این دلیل که هم از کوکائین و هم از آمفتامین تشکیل شده است، می‌تواند احتمال تشنج و ابتلا به بیماری صرع را در افراد به حد قابل توجهی افزایش دهد و فرد را دچار تشنج ناشی از ترامادول کند.

از دیگر علل بروز تشنج می‌توان به وجود بیماری‌های زمینه‌ای اعصاب و روان اشاره کرد. اگر فرد مصرف کننده از پیش‌تر بیماری‌های اعصاب روان داشته باشد، استفاده از مواد مخدر می‌تواند در این افراد نشانه‌های بیماری‌شان را تشدید کند؛ این تشدید علائم بیماری در برخی افراد ممکن است با تشنج همراه باشد. که این مورد یکی از ارتباط‌های اعتیاد و صرع است.

یکی دیگر از علت‌های تشنج با مصرف مواد مخدر می‌توان به بی‌خوابی اشاره کرد. با توجه به این موضوع که مصرف مواد مخدر در افراد در برخی موارد منجر به بی‌خوابی یا کم خوابی‌های شدید می‌شود، در این حالت‌ها نیز ممکن است در ابتدا با سر درد و سرگیجه و سپس با تشنج رو به رو شد. توجه داشته باشید که همان میزان که مصرف مواد می‌تواند در تشنج نقش داشته باشد، ترک کردن مواد مخدر نیز می‌تواند در افراد ‌ایجاد تشنج کند. ماندگاری تاثیرات مواد مخدر بر اعصاب و روان افراد و بر سیستم‌های عصبی می‌تواند در افرادی که از مواد مخدر با دوزهای بالا استفاده می‌کنند در هنگام‌ترک نیز آن‌ها را دچار مشکل کند. در این موارد باید توجه ویژه‌ای داشت و حتما به یک پزشک متخصص در حوزه ‌ترک اعتیاد مراجعه کرد.

کدام یک از مواد مخدر باعث تشنج می‌شوند؟

می‌توان بیان داشت بیشتر مخدرهایی که تاثیرات روانی می‌گذارند، می‌توانند بر روی عملکرد مغزی و سیستم عصبی شما تاثیر گذار باشند؛ این تاثیر گذاری ممکن است فرد مصرف کننده را دچار تشنج کند. در این بین برخی مواد مخدر هستند که تاثیر بیشتری بر بروز تشنج دارند. که برخی از این تشنج‌ها به ارتباط مصرف مواد مخدر و صرع مربوط می‌شود. در ادامه این قسمت به ارتباط مصرف مواد مخدر و تشنج خواهیم پرداخت.
مصرف کوکائین به هر شکلی و در هر ماده مخدری می‌تواند در فرد، پس از چند دقیقه یا چند ساعت، باعث تشنج شود.

ماده کوکائین به دلیل آسیب‌های شدید مغزی که به فرد مصرف کننده وارد می‌کند، ممکن است در افرادی که حتی سابقه تشنج نداشته‌اند نیز ظاهر شود. معمولا تشنج‌هایی که از مصرف کوکائین نشات می‌گیرند، خطرناک هستند و با حمله قلبی و ریتم غیر طبیعی قلب (آریتمی ‌قلبی) همراه هستند که احتمال مرگ را در فرد مصرف کننده افزایش می‌دهد. قطع ناگهانی آن نیز می‌تواند منجر به تشنج و حتی در موارد خیلی شدیدتر منجر به مرگ فرد شود. به همین دلیل بهترین راه برای ‌ترک ماده‌ی مخدر کوکائین و مشتقات آن، مراجعه به بهترین پزشک‌های ‌ترک اعتیاد است.

از دیگر مواردی که در مصرف مواد مخدر می‌تواند عامل تشنج در افراد باشد، می‌توان به مواد مخدری اشاره کرد که جزو دسته‌ی آمفتامین‌ها هستند. با توجه به این موضوع که آمفتامین‌ها محرک‌های مغزی هستند، مصرف آن‌ها در صورت عدم تجویز پزشک در افراد ممکن است احتمال ابتلای فرد را به بیماری صرع بیشتر کند. تحقیقات در این خصوص نشان داده است که ممکن است در صورت مصرف زیاد آمفتامین‌ها، تاثیرات مغزی پایدار شوند و تشنج‌های شدید همراه با حملات قلبی رخ دهد. وجود آمفتامین در ترامادول را نیز می‌توان علت تشنج در افراد وابسته به ترامادول دانست. ترک ترامادول در این افراد یک ضرورت است.

از مواد مخدرهای دیگری که منجر به تشنج می‌شوند، می‌توان به ماری جوانا و هروئین اشاره کرد. البته این مورد در هروئین کمتر بوده و احتمال ابتلا به صرع در کسانی که هروئین و ‌تریاک مصرف می‌کنند، کمتر از دیگر افرادی است که مواد مخدر دیگر را مصرف می‌کنند.

اقدامات ضروری هنگام بروز تشنج در افراد معتاد

در این قسمت از مقاله قصد داریم تا به شما اقدامات ضروری که باید در هنگام بروز تشنج انجام داد را ارائه دهیم. دانستن این موارد به شما کمک خواهند کرد که در صورت تشنج کردن یکی از عزیزان و یا شخصی در نزدیکی شما، مواردی را انجام دهید که به فرد بیمار آسیب‌های کمتری وارد شود. اگر کسی در نزدیکی شما تشنج کرد پیش از هرچیزی باید با اورژانس تماس بگیرید تا متخصصین اورژانس سریعا حضور پیدا کنند. اما در هنگام تشنج خود شما نیز باید اقداماتی را انجام دهید و برخی کارها را به هیچ وجه انجام ندهید این اقدامات شامل موارد زیر می‌شود:

• در ابتدا باید خونسردی خودتان را حفظ کنید. دستپاچگی و‌ترس شدید و عدم حفظ خونسردی در شما ممکن است، شما را در مسیر کمک رسانی به فردی که تشنج کرده است دچار مشکل کند.
• مهم‌ترین موردی که باید بدانید این است که به هیچ وجه سعی در نگه داشتن و متوقف کردن لرزش‌های فرد نداشته باشید.
• در صورتی که فرد به صورت ‌ایستاده تشنج کرد باید سریعا سعی کنید که او را به حالت دراز کش درآورید.
• دور کردن اشیا تیز و خطرناک از دسترس فردی که تشنج کرده است یکی از موارد ضروری و اقداماتی است که باید سریعا انجام شود تا خدایی نکرده فرد به خود آسیب نزدند.
• از سیلی زدن و پاشیدن آب به صورت فردی که تشنج کرده است خودداری کنید.
• پس از اتمام لرزش‌ها بیمار را به یکی از پهلو‌ها بچرخانید تا مایع استفراغ و بزاق به صورت کامل خارج شود. زیرا که ممکن است با برگشت این استفراغ و بزاق فرد دچار خفگی شود و مجاری تنفسی او بسته شود.
• تنفس فرد را چک کنید. اگر در تنفس مشکل داشت سریعا مجاری تنفسی را بررسی کنید که چیزی مسیر تنفسی فرد را مسدود نکرده باشد.

تاثیر مواد مخدر بر سیستم اعصاب مرکزی

مواد مخدر مختلف بر سیستم اعصاب مرکزی بدن تاثیرات متفاوتی می‌گذارند. ولی همه این مواد مخدر با آزادسازی و افزایش‌ترشح دوپامین در مغز اختلالاتی را ‌ایجاد می‌کنند. این اختلال در عملکرد، در طولانی مدت تاثیر خود را می‌گذارد و سلول‌های عصبی و تصمیم گیری افراد دچار تغییر می‌شود. این شرایط در برخی موارد باعث می‌شود که فرد دچار بیماری صرع شود. که این مورد تنها یکی از عوارض جانبی مصرف مواد مخدر است. از اینکه تا انتهای این مطلب همراه ما بودید از شما سپاسگزاریم.

مطالبی چند در باب ترامادول و تشنج

معمولا تشنج در مصرف ترامادول در موارد زیر دیده می‌شود:

• دوز بالای ۵۰۰ میلی‌گرم (در افراد مستعد و دارای ریسک فاکتور با هر میزان)
• کاهش یا افزایش ناگهانی دارو در فرد مصرف کننده مزمن
• با تزریق وریدی
• افزایش یا کاهش دوز مصرفی
• احتمال تشنج با بی‌خوابی و مصرف داروهای تشنج‌زا و سابقه اپیلپسی در فرد یا خانواده و سابقه ترومای مغزی بیشتر میشود.

1. تشنج معمولا تونیک کلونیک و تکرار نشونده، است.
2. هرچند ممکن است در افراد با ریسک فاکتور گفته شده تشنج تکراری یا prolonged و یا status رخ بدهد.
3. تشنج معمولا single و self limited است.

نکته: تنها در صورتی‌که با ریسک فاکتورها همراه باشد یا prolonged باشد یا سن بالای ۷۰ باشد نیاز به work up کامل تشنج دارد.

علایم مسمومیت

ممکن است:

• تریاد مسمومیت اوپیوییدی
• میوز
• دپرسیون تنفسی
• دپرسیون C.N.S

را تقلید کند.

ولی علایم همراه شامل:

• سرگیجه
• ترمور
• تاکیکاردی
• بیقراری
• آژیتاسیون
• افزایش DTR
• تشنج

را برخلاف اوپیوییدها دارد.

• معمولا دوز بیش از ۵۰۰ تا ۸۰۰ میلی‌گرم سمی محسوب میگردد.
• ترامادول میتواند بصورت ایدیوسنکراتیک با هر دوزی تشنج بدهد.
• گاهی مصرف مقادیر کم (50 میلی‌گرم) منجر به تشنج میشود در حالی که با مقادیر بسیار بالا در خیلی از بیماران مسموم تشنج نمی‌دهد.
• کاهش یا افزایش ناگهانی در فرد مصرف کننده مزمن هم ممکن است تشنج بدهد.

‌
ازمایشگاهی

حداقل آزمایشات مورد نیاز:

• Ca
• Na
• BS
• Mg

‌‌درمان مسمومیت حاد با ترامادول

درمان به شدت مسمومیت (میزان مصرف و علایم موجود) بستگی دارد و بر اساس شدت مسمومیت میتوان تعیین کرد که فرد نیاز به بستری دارد یا خیر؟

بیمار با مسمومیت شدید

• LOC
• SEIZURE
• SHOCK
• Apnea

نیاز به بستری دارد.

در مواردی‌ که کمتر از یک ساعت از بلع گذشته باشد با حفظ راه هوایی نیاز به شستشوی معده دارد.

• هر بیماری با هر مقداری از دارو که تشنج کند باید برای ۲۴ ساعت تحت نظر باشد.
• اگر بیمار دوز غیرسمی مصرف کرده و علامتی ندارد، نیازی به بستری ندارد.
• اما اگر همین بیمار علامتی داشته باشد، تنها کافی است که علایم بیمار را کنترل کرد و وی را ترخیص نمود.
• اگر بیمار دوز سمی را مصرف کرده و علامتی ندارد و یا علامتی بجز تشنج و آپنه دارد، باید برای ۱۲ ساعت تحت نظر باشد.
• در موارد بروز آپنه در مصرف دوز سمی می‌شوند بایستی بیمار را برای ۲۴ ساعت تحت نظر داشت تا اطمینان حاصل شود که مجددا دچار آپنه نمیشود.
• بیمار با یک نوبت تشنج محدود و خود کنترل شونده بدون وجود ریسک فاکتور نیازی به CT مغز ندارد.

بیشترین دلایل سوءمصرف ترامادول

1 – افرادی که کارهای سنگین دارند و مجبور به شب‌کاری هستند برای رفع خستگی و سرحال بودن از این دارو استفاده می‌کنند.

2 – کسانی که در روابط جنسی خود از عارضه زود انزالی رنج می‌برند برای برطرف شدن این عارضه به ترامادول رو می‌آورند.

3 – بیمارانی که به علت درد در ابتدا با تجویز پزشک و سپس خودسرانه شروع به مصرف مداوم این دارو می‌کنند.

4 – معتادان به دیگر مواد افیونی که یا با هدف کاهش علائم ترک مواد یا برای جایگزین کردن ترامادول با ماده مورد مصرف خود استفاده از این دارو را آغاز می‌کنند که همه این چهار گروه با عوارض شدید ناشی از مصرف ترامادول دست به گریبان خواهند شد.

عوارض: اختلال تعادل، افت فشار، تشنج، علائم یائسگی در زنان، نفخ، ضایعات جلدی و خارش، تکرر ادرار، اختلالات بینایی، یبوست، بی اشتهایی، دردهای مبهم شکمی، حالات عصبی، اختلالات خواب، نگرانی، گیجی، خستگی و ضعف عمومی.

مصرف این دارو در کسانی که بیماری‌های مزمن کبدی و کلیوی دارند همچنین زنان حامله(به علت بروز ناهنجاری‌های جنینی) و افراد دارای سابقه تشنج ممنوع است. این در حالی است که مصرف همزمان این دارو به همراه الکل، خواب‌آورها، مواد و داروهای مخدر بسیار خطرناک است.

متأسفانه به علت در دسترس بودن، قیمت پایین، ارائه بدون نسخه در برخی داروخانه‌ها و نبود اطلاع کافی درباره عوارض ترامادول، هم‌اکنون با شیوع گسترده‌ای از مصرف این دارو در کشور روبه‌رو هستیم. ترامادول با فعل و انفعالاتی که در بدن انجام می‌دهد خاصیتی مانند داروهای ضدافسردگی ایجاد می‌کند و با آن که دارویی مخدری است برعکس مورفین سبب هوشیاری و فعالیت بیشتر می‌شود و به احتمال زیاد یکی از دلایل گرایش مصرف‌کنندگان به ترامادول همین ویژگی است.‌ هنوز آمار دقیقی از تعداد سوءمصرف‌کنندگان ترامادول در کشور ارائه نشده، اما زنگ خطر وقتی به صدا درآمد که اعلام شد ایران دارای بیشترین آمار مسمومیت با ترامادول در جهان است؛‌ واقعیتی که مصرف زیاد و خودسرانه این دارو در کشور را نشان می‌دهد.

1402/11/14