حشیش یک ماده روانگردان هستند و به عبارت دیگر نحوه عملکرد مغز را تغییر میدهند. عوارض حشیش بر مغز بیشتر بخشهای خاصی به نام (گیرنده کانابینویید) را شامل میشود. این گیرندهها وظیفه ارسال پیامهایی را به سلولهای عصبی مختلف دارند. حشیش بر نواحی از مغز تأثیر میگذارد که مربوط به یادگیری، حافظه، اشتها، تعادل و لذت هستند. بنابراین تداخل در این گیرندهها میتواند تاثیرات قابل توجهی بر بدن بگذارد.
مصرف حشیش اثرات کوتاه مدت و بلندمدتی را بر مغز به جا میگذارد:
THC بر قسمتهای مختلفی از مغز تاثیرگذار است (قسمت های زرد رنگ) (Image by NIDA)
تأثیر حشیش بر مغز و سیستم عصبی مرکزی
حشیش حاوی ترکیبات فعال به نام کانابینوئیدها، بهویژه THC (تتراهیدروکانابینول) است که مستقیماً بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر میگذارد. THC به گیرندههای کانابینوئیدی (CB1 و CB2) در مغز متصل میشود و عملکرد طبیعی انتقالدهندههای عصبی مانند دوپامین، گابا و گلوتامات را تغییر میدهد. این اتصال میتواند باعث احساس سرخوشی، تغییر در ادراک زمان و مکان، افزایش اشتها و کاهش اضطراب موقت شود.
با مصرف مکرر، حشیش میتواند منجر به تغییرات ساختاری و عملکردی مغز شود. تحقیقات نشان دادهاند که استفاده طولانیمدت ممکن است باعث اختلال در حافظه، توجه، یادگیری و مهارتهای اجرایی شود و در نوجوانان یا افراد درحالرشد، تأثیر بیشتری بر تکامل سیستم عصبی مرکزی دارد. همچنین، مصرف مزمن میتواند با کاهش پاسخدهی سیستم پاداش مغز و افزایش خطر اختلالات روانی مانند اضطراب، افسردگی یا روانپریشی همراه باشد.
نکته مهم: اثرات حشیش بر مغز بسته به دوز، سن مصرفکننده، فرکانس مصرف و مدتزمان مصرف متفاوت است و مصرف خودسرانه یا مداوم میتواند پیامدهای جدی برای عملکرد عصبی و شناختی داشته باشد.
عوارض کوتاهمدت حشیش بر روی مغز
وقتی فردی حشیش میکشد، تتراهیدروکانابینول (THC) بهسرعت از ریههایش عبور میکند و وارد جریان خون میشود. خون این ماده شیمیایی را به مغز و دیگر اندامهای بدن منتقل میکند. مصرف حشیش بهصورت خوردنی یا نوشیدنی سرعت جذب THC را کاهش میدهد؛ در این حالت اثر مصرف حشیش پس از سی دقیقه تا یک ساعت تجربه میشود.
THC بر آن دسته از سلولهای گیرنده مغز اثر میگذارد که به طور معمول به مواد شیمیایی مشابه THC واکنش نشان میدهند. این مواد شیمیایی طبیعی نقش مهمی در رشد و عملکرد عادی مغز دارند. مصرف حشیش باعث بیشفعالی بخشهایی از مغز میشود که حاوی بیشترین تعداد از این گیرندهها هستند. مصرفکننده در نتیجه چنین تأثیری دچار حالت نشئگی یا سرخوشی میشود.
از دیگر عوارض حشیش بر مغز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییر حواس، برای مثال مصرفکننده رنگها را درخشانتر میبیند.
- تغییر حس زمان
- تغییر خلقوخو
- مختلشدن حرکات بدن
- مختلشدن توانایی تفکر و حل مسئله
- مشکلات حافظه
- مصرف مقدار زیاد حشیش باعث توهم و هذیان میشود.
- پسیکوز یا روانپریشی: خطر بروز این عارضه در اثر مصرف مستمر حشیش با درجه خلوص بالا افزایش مییابد.
با دیدن هر یک از عوارض، میبایست سریعاً به پزشک ترک اعتیاد مراجعه شود تا مراحل درمانی بهصورت اصولی پشت سر گذاشته شود.
عوارض بلندمدت حشیش بر مغز
باید به این موضوع بیشتر توجه داشت که مصرف حشیش بر رشد مغز نیز بسیار اثر میگذارد. چنانچه فردی مصرف حشیش را از دوران نوجوانی شروع کند، حشیش اثر نامطلوبی بر عملکردهای تفکر، حافظه و یادگیری میگذارد و روند ایجاد ارتباط بین بخشهای مختلف مغز را که برای ارائه این عملکردها ضروری است، مختل میسازد. پژوهشگران در حال بررسی ماندگاری عوارض بلندمدت حشیش و دائمی بودن تغییرات ایجاد شده هستند.
برای مثال پژوهشی که در نیوزیلند انجام شد و پژوهشگران دانشگاه دوک نیز در آن مشارکت داشتند، نشان داد افرادی که کشیدن حشیش را در مقدار زیاد از دوران نوجوانی شروع کرده بودند و مصرف حشیش را به طور مستمر ادامه داده بودند، ضریب هوشیشان در بازه سنی ۱۳ تا ۱۸ سال به طور متوسط ۸ نمره کمتر شده بود. آن دسته از تواناییهای مغز که در اثر سوءمصرف حشیش ازدسترفته بود، پس از ترک حشیش به طور کامل بازیابی نشد. اما افت شاخص IQ در افرادی که کشیدن حشیش را در دوران بزرگسالی شروع کرده بودند، مشاهده نشد.
استفاده طولانیمدت از مواد مخدر، از جمله حشیش، میتواند تأثیرات ضررآور بر مغز و سیستم عصبی داشته باشد. برخی از عوارض بلندمدت حشیش بر مغز شامل افت توجه و حافظه، کاهش توانایی یادگیری و مشکلات در تفکر و انتقال اطلاعات است. همچنین، مصرف طولانیمدت حشیش ممکن است باعث افزایش اضطراب، افسردگی، و اختلالات خواب شود. مطالعات نشان دادهاند که استفاده مکرر از حشیش ممکن است به مشکلات روانی، افکار انتحاری، و اختلالات شخصیت منجر شود؛ بنابراین، توجه به مصرف این ماده بادقت و آگاهی از عوارض بلندمدت آن ضروری است.
برخلاف عقیده رایج بین مردم که فکر میکنند حشیش باعث اعتیاد نمیشود، “حشیش اعتیادآور است”.
در مطالعه دیگری که بر روی دوقلوها انجام شد، افرادی که حشیش مصرف کرده بودند، افت معناداری معادل ۴ نمره IQ را در دانش عمومی و توانایی کلامی در دوران نوجوانی و اوایل بزرگسالی نشان دادند، اما هیچ تفاوت قابل پیشبینیای بین دوقلوهایی که فقط یکی از آنها حشیش مصرف میکرد، مشاهده نشد. این نتیجه بیانگر آن است که افت IQ در مصرفکنندگان حشیش میتواند علت دیگری به جز مصرف حشیش داشته باشد، برای مثال پیامد عاملهای خانوادگی از قبیل وراثت یا محیط خانوادگی باشد.
درصورتیکه اعتیاد به حشیش بر زندگی شما تأثیر گذاشته است و قصد ترک آن را دارید، حتماً با مشاوران ما در بهترین کلینیک ترک اعتیاد دکتر جوادی تماس حاصل فرمایید.
[phoneshortcode desc=”مشاورین ما آماده پاسخگویی به سوالات شما درباره ترک حشیش و نحوه سم زدایی آن از بدن هستند.” phone=”02122222241″ phone_text=”02122222241″][/phoneshortcode]
عوامل مؤثر بر میزان عوارض حشیش بر مغز
عوارض مصرف حشیش بر قسمتهای مختلف مغز به عوامل زیادی بستگی دارد، از جمله:
- مقدار تتراهیدروکانابینول (THC) در حشیش (بهعبارتدیگر، غلظت و قدرت آن)
- میزان مصرف حشیش
- سن مصرفکننده (عوارض حشیش بر مغز نوجوانان بیشتر از بزرگسالان است)
- اینکه حشیش با مواد دیگر مانند الکل مصرف میشود یا خیر
- میزان مصرف حشیش و به طبع تأثیر آن روی مغز فرد میتواند به عواملی مانند ژنتیک، محیط خانه و خانواده و شرایط روانی فرد وابسته باشد.
بعضی از مواد اعتیادآور هستند که بیشتر روی سلامت جسمی اثر میگذارند، اما حشیش از جمله موادی است که میتواند اثرات روانی جبرانناپذیری را در پی داشته باشد. عوارض حشیش بر مغز عمدتاً روی یادگیری، توجه، تفکر و… تأثیر میگذارد و نوجوانان بیشتر از بزرگسالان در معرض آسیبهای اینچنینی قرار میگیرند. اگر میخواهید روال زندگی طبیعی خود را داشته باشید و بهسوی زندگی سالم بازگردید، ترک حشیش ضروری به نظر میرسد. اگر خودتان دچار اعتیاد شدهاید یا علائم مصرف حشیش بالا را در نوجوانتان مشاهده کردید، سریعاً با کلینیک دکتر جوادی تماس بگیرید.
کادر درمانی متخصص و مجرب کلینیک روانشناسی و ترک اعتیاد دکتر جوادی متشکل از متخصص مغز و اعصاب، روانشناس ترک اعتیاد، روانپزشک ترک اعتیاد و… اینجا هستند تا در درمان اعتیاد شما یا عزیزانتان کمک کنند. کافیست با ما تماس بگیرید و از روشهای ترک حشیش و مشاوره ما برخوردار شوید.
جمعبندی
استفاده از حشیش با تأثیر مستقیم بر سیستم عصبی مرکزی باعث تغییر در عملکرد انتقالدهندههای عصبی و گیرندههای کانابینوئیدی میشود و میتواند منجر به سرخوشی موقت، تغییر ادراک و افزایش اشتها شود. بااینحال، مصرف مکرر یا طولانیمدت ممکن است حافظه، توجه، یادگیری و مهارتهای اجرایی مغز را مختل کند و در نوجوانان یا افراد درحالرشد اثرات شدیدتری داشته باشد.
به طور خلاصه، حشیش میتواند تأثیرات کوتاهمدت و بلندمدت بر مغز داشته باشد و مصرف خودسرانه یا مداوم آن با اختلالات شناختی و روانی همراه است؛ بنابراین، آگاهی از این تأثیرات و مدیریت مصرف، بهویژه در سنین حساس، اهمیت بالایی دارد.
پرسشهای متداول در مورد مصرف حشیش
- آیا استفاده مصرف حشیش میتواند به طور مستقیم به عوارض روانی منجر شود؟
بله، استفاده بلندمدت و مکرر از حشیش میتواند موجب بروز اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب شود. - عوارض حشیش بر مغز چیست؟
استفاده مکرر از حشیش میتواند باعث کاهش حافظه و تمرکز فرد شود. - استفاده از حشیش میتواند وابستگی ایجاد کند؟
بله، استفاده مکرر و مزمن از حشیش میتواند باعث وابستگی و اعتیاد به این ماده شود. - چگونه میتوان خطرات استفاده از حشیش را کاهش داد؟
تنها با استفاده از روشهای ترک حشیش میتوانید عوارض حشیش بر مغز را کاهش دهید. شما عزیزان میتوانید برای انجام فرایند درمان به بهترین مرکز ترک اعتیاد در تهران یعنی کلینیک دکتر جوادی مراجعه کنید. - استفاده از حشیش عوارض جسمانی هم دارد؟
بله، استفاده از حشیش ممکن است عوارضی بر روی سیستم تنفسی و قلبی – عروقی داشته باشد. کشیدن حشیش میتواند باعث بروز مشکلات تنفسی مانند آسم شود و تأثیرات منفی بر سلامت قلب فرد داشته باشد.
۱۴۰۴/۰۸/۲۴
