بارداری یکی از مهمترین دوران زندگی برای هر مادر و پدری است. سبک زندگی شما در بارداری و مراقبتهایی که انجام میدهید میتواند تضمین بهدنیاآمدن یک نوزاد سالم و توانمند باشد. یکی از رایجترین سؤالات در مراقبتهای دوران بارداری در مورد مصرف الکل و عوارض آن است. امروز میخواهیم در مورد مصرف الکل در بارداری و عوارض آن روی جنین صحبت کنیم، پس در این مقاله همراه کلینیک دکتر جوادی باشید.
عوارض مصرف الکل در ماه اول بارداری
عموماً عوارض مصرف الکل در دوران بارداری در همان ماههای اولیه خودشان را نشان میدهند، پس احتمالاً مصرف یکبار الکل یا شراب در بارداری نیز مشکلاتی را به وجود میآورد. کودکانی که مادرانشان در دوران بارداری الکل مصرف میکنند، خطر ابتلا به سندروم جنین الکلی در آنها بهشدت افزایش مییابد. مضرات سوءمصرف الکل در دوران بارداری از همان روزهای اولیه و حتی زمانی که مادر از بارداری خود مطلع نیست، اتفاق میافتد.
یکی از مهمترین مواردی که برای ترک الکل در کلینیک دکتر جوادی به آن اهمیت داده میشود، ترک الکل در افرادی است که قصد بارداری دارند. ازآنجاییکه عوارض اعتیاد به الکل در ماه اول بارداری شروع میشود، بهتر است هر زمانی که قصد بارداری داشتید یا بهمحض مطلع شدن از بارداری، نوشیدن الکل را متوقف کنید. سپس برای اطمینان، سونوگرافیهای لازم و آزمایشات مربوط به غربالگری را انجام دهید.
تأثیر مصرف الکل پدر بر روی جنین
زمانی که یک زوجی تصمیم به فرزندآوری و بارداری میگیرند، همه مراقبتها روی سلامت مادر و رفتارهای او متمرکز میشود. درحالیکه سلامت پدر و سبک زندگی او در زمان اقدام به بارداری نیز نقش مهمی در کیفیت باروری و سلامت جنین ایفا میکند. مطالعات نشان میدهند که پدران برای پیشگیری از ابتلا جنین به اختلالات خطرناک، باید نوشیدن الکل را قبل از اقدام به بارداری متوقف کنند.
واقعیتی که وجود دارد این است که مشکلات باروری فقط مربوط به زنان نیست و در صورت اقدام برای بارداری هم مادر و هم پدر باید به این موضوع توجه کنند. نوشیدن الکل توسط مردان علاوه بر افزایش خطر ابتلا به سندروم جنین الکلی باعث مواردی از جمله کاهش اندازه مغز، کموزنی نوزاد، اسکیزوفرنی، اوتیسم و نقصهای مادرزادی میشود. ازاینرو آقایان هم باید برای ترک اعتیاد الکل پیش از تصمیم به پدر شدن، اقدامات لازم را انجام دهند.
بهخاطر داشته باشید که مواردی از جمله مصرف الکل، اعتیاد به مواد مخدر و دخانیات و همچنین گرمای بیش از حد برای بیضهها میتواند توانایی جنسی و قدرت باروری در مردان را کاهش دهد؛ به همین دلیل باید از این موارد پرهیز کنید. همچنین خطرات مصرف الکل بر کبد بر هیچکس پوشیده نیست.
چرا مصرف الکل در بارداری خطرناک است؟
الکل در خون مادر از طریق بندناف به کودک منتقل میشود. نوشیدن الکل در دوران بارداری میتواند باعث سقطجنین، مردهزایی و طیف وسیعی از معلولیتهای جسمی، رفتاری و ذهنی مادامالعمر شود. این ناتوانیها بهعنوان اختلالات طیف جنین الکلی (FASD) شناخته میشوند.
شایعترین عوارض مصرف الکل والدین روی جنین چیست؟
اعتیاد والدین در دوران بارداری یا در زمان اقدام برای باردارشدن، بهشدت میتواند عوارض جبرانناپذیری بر روی سلامت مادر و جنین داشته باشد. دو سندروم شایع بر اثر مصرف الکل، FASD و ARND هستند که به ترتیب عوارض جسمانی و ناتوانیهای ذهنی را به همراه دارند.
از جمله دیگر عوارض شایع ناشی از مصرف الکل که میتوانند سلامتی نوزاد را به خطر بیندازند شامل موارد زیر هستند:
- ناتوانی ذهنی یا ضریب هوشی پایین
- مهارت استدلال و قضاوت ضعیف
- بدخوابی و مشکلات خواب
- مشکلات بینایی، شنوایی، قلبی، کلیوی یا استخوانی
- کوچکشدن سر (بیماری میکروسفالی)
- قد کوتاهتر از متوسط
- کاهش استدلال در مباحث ریاضی و محاسباتی
- تأخیر در گفتار و زبان
- وزن پایین هنگام تولد
- ویژگیهای غیرطبیعی صورت، مانند برجستگی صاف بین بینی و لب فوقانی (به این برجستگی فیلترم گفته میشود)
- اختلال حرکتی
- بیشفعالی
در نظر داشته باشید که برای ترک اعتیاد قبل از بارداری، بههیچعنوان روند ترک بدون تجویز پزشک را در پیش نگیرید. از ترک مصرف الکل گرفته تا ترک گل هیچکدام نباید بدون مشورت پزشک و سرخود صورت گیرند، زیرا میتوانند خطرات دیگری را در پی داشته باشند.
آیا مصرف الکل در بارداری باعث سرطان مغز استخوان میشود؟
تاکنون عوارض ناشی از مصرف الکل روی جنین بهوضوح برایمان آشکار شد. اما یک موضوع مهم این است که بسیاری از ما شنیدهایم مصرف الکل باعث سرطان مغز استخوان میشود و حالا میخواهیم ببینیم که این موضوع صحت دارد یا خیر.
آمار نشان میدهد که خطر ابتلا به این بیماری در میان کودکان تا ۴ سالگی بیشتر است. در طی تحقیقاتی که صورت گرفت، پزشکان متوجه شدند که مصرف الکل در دوران بارداری، احتمال ابتلا به بیماری سرطان مغز استخوان در کودکان را تا ۵۶ درصد افزایش میدهد که آمار بسیار قابلتوجهی است. ازاینرو بههیچعنوان نباید مصرف این نوشیدنی اعتیادآور را دستکم بگیریم و باید خطرات آن را مانند اعتیاد به دیگر مواد مخدر جدی بگیریم.
چه مدت قبل از بارداری نباید الکل مصرف کرد؟
توصیههای بهداشتی و پزشکی توضیح میدهند که زنان که میخواهند باردار شوند یا در حال بارداری هستند، باید مصرف الکل را کاملاً متوقف کنند. در واقع، بهترین و ایمنترین راهنمایی این است که در صورت برنامهریزی برای بارداری، مصرف الکل را از مدت زمانی قبل از بارداری تا زمان تأیید بارداری کنترل کنند و کاملاً از آن خودداری کنند.
به طور خاص، مصرف الکل در دوران قبل از بارداری و حتی در ماههای اولیه بارداری میتواند مخرب برای جنین باشد و باعث بروز اختلالات جنینی و نقصهای توسعهای شود؛ بنابراین، توصیه میشود که زنانی که میخواهند باردار شوند یا در حال بارداری هستند، از مصرف الکل خودداری کامل کنند تا بهسلامتی و توسعه سالم جنین کمک کنند.
پاسخ دقیقی برای سؤال مطرح شده وجود ندارد، ولی توجه کنید که ممکن است شما باردار باشید و هنوز از آن اطلاع نداشته باشید. احتمالاً ۴ تا ۶ هفته نمیدانید که باردار هستید، این بدان معناست که شما ممکن است در حال نوشیدن مشروبات الکلی باشید و جنین خود را در معرض خطرات الکل قرار دهید.
مصرف الکل چه قبل و چه در حین دوران بارداری میتواند منجر به سقطجنین، تولد نوزاد مرده و یا نوزاد ناقص شود. بهترین توصیه این است که وقتی تصمیم به بارداری میگیرید، نوشیدن مشروبات الکلی را متوقف کنید.
اگر از مشروبات الکلی استفاده میکنید، به شما توصیه میکنیم در زمان تأخیر پریود (عقب افتادن پریود) یا مثبتشدن تست بارداری، به مصرف هرگونه مشروبات الکلی نه بگویید، زیرا سلامت کودک شما بسیار مهم است.
توصیههایی برای ترک اعتیاد پیش از اقدام به بارداری
ترک اعتیاد قبل از بارداری یک فرایند چالشبرانگیز و حیاتی است که نیازمند پشتیبانی و مراقبتهای ویژه است. در اینجا تعدادی از توصیههای مهم برای زنانی که میخواهند اقدام به بارداری کنند و قصد ترک اعتیاد دارند آورده شده است:
- مشاوره حرفهای: مشاوره با یک متخصص اعتیاد میتواند ابتداییترین و مهمترین گام باشد. مشاوره حرفهای کمک میکند تا عوامل و مواردی که باعث مصرف مواد مخدر میشوند، شناسایی شده و برنامههای ترک مناسبی تعیین شود.
- پشتیبانی اجتماعی و خانوادگی: حمایت و پشتیبانی از خانواده، دوستان، گروههای حمایتی و افرادی که تجربه مشابهی داشتهاند، میتواند در موفقیت ترک اعتیاد تأثیرگذار باشد.
- برنامهریزی و مدیریت زمان: برنامهریزی دقیق برای ترک اعتیاد، شامل تعیین اهداف کوتاه و بلندمدت، مدیریت زمان و اعتلای فعالیتهای مفید است.
- ورزش و سبک زندگی سالم: فعالیتهای ورزشی منظم و مراقبت از سلامت جسمی باعث افزایش انگیزه برای ترک اعتیاد میشود.
- دریافت کمک درمانی: ممکن است نیاز به درمانهای دارویی یا رواندرمانی داشته باشید. مشورت با یک پزشک یا متخصص روانشناس در این زمینه میتواند مفید باشد.
- آموزش و آگاهی: به دنبال مطالعه و آموزش در مورد اعتیاد، اثرات آن بر بدن و ذهن، و مزایای ترک اعتیاد باشید تا افرازها و نشیبات این فرایند را بهتر درک کنید.
ترک اعتیاد نیازمند صبر، اراده، و پشتیبانی مداوم است. مهمترین نکته این است که هر فرد میتواند با تصمیم و تلاش مناسب، موفق به ترک اعتیاد شود و یک زندگی بهتر و سالم را آغاز کند.
بهخاطر داشته باشید که قطع مصرف حتی یک قطره الکل میتواند به داشتن فرزندی سالمتر کمک کند. ما در کلینیک دکتر جوادی برای همه کسانی که قصد بارداری دارند، خدمات ترک اعتیاد از ترک الکل گرفته تا ترک تریاک را ارائه میدهیم؛ تا والدین بتوانند داشتن یک زندگی بهتر با فرزندی سالمتر را تجربه کنند.
📌 منبع: www.nhs.uk
سوالات متداول درباره مصرف الکل در بارداری
- آیا مصرف الکل در ماه اول بارداری میتواند به جنین آسیب بزند؟
بله، مصرف الکل در ماه اول بارداری میتواند باعث بروز عوارض جدی مانند سندروم جنین الکلی شود. حتی مصرف یکبار الکل در این دوران میتواند سلامت جنین را به خطر بیندازد. - آیا مصرف الکل توسط پدر هم روی سلامت جنین تاثیر میگذارد؟
بله، مصرف الکل توسط پدر قبل از بارداری نیز میتواند منجر به مشکلاتی مثل کاهش اندازه مغز، کموزنی نوزاد، و افزایش ریسک بیماریهای عصبی مانند اوتیسم و اسکیزوفرنی شود. - چرا مصرف الکل در دوران بارداری خطرناک است؟
الکل از طریق خون مادر و بندناف به جنین منتقل میشود و میتواند باعث سقط جنین، تولد نوزاد مرده و انواع معلولیتهای جسمی و ذهنی مادامالعمر شود. - عوارض شایع مصرف الکل در دوران بارداری چیست؟
شایعترین عوارض شامل ناتوانی ذهنی، مشکلات بینایی و شنوایی، قد کوتاه، وزن پایین هنگام تولد، تأخیر در گفتار، بیشفعالی و اختلالات حرکتی هستند. - آیا مصرف الکل در بارداری باعث سرطان مغز استخوان در کودک میشود؟
تحقیقات نشان دادهاند که مصرف الکل در بارداری میتواند ریسک ابتلا به سرطان مغز استخوان را تا ۵۶٪ افزایش دهد، بنابراین باید از مصرف آن خودداری کرد.
۱۴۰۴/۰۷/۲۹
