نالتروکسان چیست؟

قرص نالتروکسان یک داروی ضد مخدر است که توسط پزشک متخصص ترک اعتیاد برای بیماران تجویز می‌گردد. این دارو متعلق به گروه داروهای موسوم به آنتاگونیست‌های مخدر است. این دارو اثرات هروئین و سایر داروهای افیونی را در بدن مسدود می‌کند. نالتروکسان در دارو درمانی با هدف جایگزین کردن یک داروی اعتیادآور با داروی تجویزی به کار برده می‌شود. ترک اعتیاد با روش دارو درمانی به تثبیت زندگی بیماران و کاهش عوارض جسمی و روحی ناشی از مصرف مواد مخدر کمک می‌کند.

برخی موارد مصرف قرص نالتروکسان به شرح زیر است:

• بیمارانی که سم زدایی سریع مواد مخدر مانند هروئین، تریاک، شیره و… را پشت سر گذاشته‌اند، به دلیل مصرف قرص نالتروکسان دیگر نشئگی و سرخوشی ناشی از مصرف مواد مخدر را تجربه نخواهند کرد. به این ترتیب انتظار می‌رود که از عود اعتیاد جلوگیری شود.
• مصرف این دارو، درمانی تجربی در دوران ترک سریع مواد مخدر به شمار می‌آید.

روش مصرف نالتروکسان

نالتروکسان معمولا به صورت قرص برای بیماران تجویز می‌گردد. طول درمان اعتیاد با این دارو به نیازها و موقعیت خاص هر بیمار بستگی دارد. همچنین ایمپلنت نالتروکسان نیز در شرایط خاص و با توجه به نیاز و درخواست بیمار استفاده می‌شود.

بیمارانی که می‌خواهند تحت درمان وابستگی به مواد مخدر قرار بگیرند، باید از معیارهای زیر برخوردار باشند:

• از آخرین بار مصرف هروئین و مواد مخدر دیگر ۷ تا ۱۰ روز و مصرف متادون ۱۰ روز گذشته باشد: اگر این زمانبندی را رعایت نکنید، با علائم شدید و حاد ناشی از قطع مصرف روبه‌رو خواهید شد. افرادی که می‌خواهند درمان نگهدارنده با نالتروکسان را شروع کنند، باید ابتدا آزمایش دهند تا تایید شود که مواد مخدر در بدنشان وجود ندارد؛ یکی از این آزمایش‌ها تست چالش نالتروکسان (NCT) است، آنتاگونیست مواد مخدر به نام نالوکسان به بیمار تزریق می‌شود تا میزان وابستگی فعلی بیمار به مواد مخدر تعیین شود.
• به بیماری‌های کبدی مانند هپاتیت حاد مبتلا نباشند.
• بیمارانی که در دوران بارداری یا شیردهی هستند، باید با پزشک مشورت کنند، چون ممکن است مصرف نالتروکسان در دوران بارداری ایمن نباشد.

سم زدایی الکل با نالتروکسان

نالتروکسان برای بیماران دچار وابستگی به الکل تجویز می‌شود. مزایای مصرف داروی ضد مخدر همراه با جلسات روان درمانی برای بیماران مبتلا به الکلیسم به شرح زیر است:

• کاهش ولع و میل غیرقابل کنترل به مصرف الکل
• کاهش مقدار مصرف الکل
• کاهش اثرهای “پاداش” مصرف الکل
• کمک به پاک ماندن و خودداری از نوشیدن مشروبات الکلی
• چنانچه بیمار الکل مصرف کند، نالتروکسان تمایل او را برای مصرف مقدار بیشتر الکل کاهش می‌دهد.

چنانچه بیمار در دوره درمان با این دارو همچنان الکل مصرف کند، اثرات الکل را احساس می‌کند، بنابراین قدرت قضاوت، هماهنگی و توانایی وی در انجام دادن وظایفی مانند رانندگی و کار با ماشین‌آلات تحت تأثیر الکل مختل می‌شود.

آزمایش خون به طور مرتب برای بررسی عملکرد کبد قبل از شروع درمان با نالتروکسان و در طول درمان توصیه می‌شود.

تأثیر نالتروکسان در ترک اعتیاد

درمان اعتیاد با نالتروکسان برای تمام بیماران مناسب نیست، بنابراین برای اطلاع از بهترین رویکرد ترک اعتیاد باید با پزشک یا مشاور متخصص ترک اعتیاد در مرکز ترک اعتیاد دکتر جوادی مشورت کنید. چنانچه درمان سم زدایی مواد از بدن با نالتروکسان بخشی از طرح درمان جامع ترک اعتیاد الکل شامل مشاوره، درمان‌های جایگزین و ایجاد شبکه‌ای مثبت و حمایت کننده از همتایان، دوستان و گروه پشتیبانی باشد، احتمال موفقیت درمان افزایش می‌یابد.

مطالعات و تحقیقات نشان می‌دهد که بسیاری از بیماران مصرف نالتروکسان را ادامه نمی‌دهند و مصرف هروئین را از سر می‌گیرند. چنانچه این دارو برای درمان وابستگی به الکل تجویز شود، این دارو بیشتر به پیشگیری از عود مصرف سنگین مشروبات الکلی و کاهش میزان مصرف الکل کمک می‌کند تا آن که باعث پاک ماندن بیمار و خودداری کامل از مصرف الکل شود.

اثرات مصرف نالتروکسان

مصرف هیچ دارویی بدون خطر نیست و حتی مصرف داروهای تجویز شده نیز ممکن است عوارض جانبی نامطلوبی را به دنبال داشته باشد. بنابراین لازم است که هنگام مصرف هر نوع دارویی محتاط باشید و با پزشک خود مشورت کنید.

تمام بیماران اثرات و عوارض مصرف داروها را به یک شکل تجربه نمی‌کنند. نوع و شدت بروز عوارض نالتروکسان تابعی از عامل‌های زیر است:

• میزان مصرف مواد مخدر
• جثه، وزن و سلامت مصرف کننده
• عادت کردن بیمار به مصرف نالتروکسان
• مصرف همزمان داروها با مواد مخدر دیگر

عوارض جانبی مصرف نالتروکسان

عوارض جانبی مصرف این دارو ضد مخدر انگشت‌شمار است و این عوارض معمولاً چند روز پس از مصرف دارو برطرف می‌شود. عوارض جانبی مصرف نالتروکسان به شرح زیر است:

• اختلالات خواب
• خستگی
• اضطراب
• سردرد
• درد عضلانی و مفصلی
• دل درد و دل پیچه
• حالت تهوع
• استفراغ

احتمال بروز عوارض زیر نیز وجود دارد، هرچند این عوارض چندان شایع نیستند:

• پرانرژی شدن غیرعادی
• بی‌اشتهایی
• تشنگی
• اسهال و یبوست
• افسردگی و تحریک‌پذیری
• سرگیجه
• راش پوستی
• کاهش میل جنسی، تأخیر در انزال
• لرز

نالتروکسان ممکن است هماهنگی و یا هوشیاری ذهنی را نیز مختل کند. چنانچه متوجه شدید که تحت تأثیر دارو قرار دارید، از رانندگی و کار کردن با ماشین آلات صنعتی خودداری کنید.

عوارض مربوط به مقدار مصرف دارو

مصرف مقادیر زیاد این قرص می‌تواند منجر به آسیب دیدن کبد شود. چنانچه با علائم زیر مواجه شدید به سرعت به پزشک ترک اعتیاد مراجعه کنید:

• خستگی شدید
• خونریزی یا کبودی غیرعادی
• بی‌اشتهایی
• احساس درد در سمت راست بالای شکم که بیش از چند روز ادامه داشته باشد.
• مدفوع کمرنگ
• تیره شدن ادرار
• زرد شدن پوست یا سفیدی چشم‌ها

خطر اوردوز مصرف همزمان هروئین با نالتروکسان

این دارو تحمل مصرف کنندگان را در برابر هروئین کاهش می‌دهد. در نتیجه اگر بیمار بعد از مدتی مصرف نکردن نالتروکسان یا پس از اتمام دوره درمان، هروئین مصرف کند، خطر اوردوز بالا خواهد بود.
افرادی که می‌خواهند هروئین را بعد از دوره ترک اعتیاد با نالتروکسان مصرف کنند، باید خودشان را مصرف کنندگان “جدید” محسوب کنند.

اگر فکر می‌کنید یکی از اطرافیانتان دچار اوردوز هروئین شده است، به سرعت با اورژانس تماس بگیرید.

مصرف همزمان داروی ضد مخدر با داروهای دیگر

عوارض ناشی از مصرف همزمان نالتروکسان و داروهای دیگر، مانند داروهای بدون نسخه و تجویزی، می‌تواند غیرقابل پیش‌بینی و خطرناک باشد. برای مثال مصرف همزمان داروهای ضد مخدر و مسکن‌های مخدر باعث می‌شود که نالتروکسان مانع از اثرگذاری داروی مسکن شود.

چنانچه احتمال داشته باشد که نالتروکسان به بیمار در حال درمان با داروی مسکن مخدر داده شود یا بالعکس، مسکن مخدر به بیمار در حال درمان با نالتروکسان داده شود، لازم است که موضوع به کادر پزشکی اطلاع داده شود تا پزشک نوع دیگری از مسکن را تجویز کند. دستبندهای هشدار پزشکی را می‌توانید از داروخانه‌ها و فروشگاههای اینترنتی خریداری کنید.

تجویز نالتروکسان

پزشکانی که نالتروکسان و دیگر داروهای تایید شده FDA برای درمان سوء مصرف اختلال مواد مخدر را تجویز می‌کنند، باید آموزش‌های خاصی را پشت سر گذاشته باشند تا بتوانند این داروها را برای غلبه بر اعتیاد به الکل یا مواد مخدر تجویز کنند. اما فقط تعداد انگشت‌شماری از پزشکان دوره‌های تخصصی این نوع دارو درمانی را پشت سر می‌گذارند، چرا که هنوز این عقیده وجود دارد که نالتروکسان و ویویترول، داروهای موثری برای درمان سوء مصرف مواد مخدر نیستند. حاکم بودن این عقیده احتمالاً پیامد مطالعاتی است که نشان می‌دهد، بیمارانی که فقط دارو ضد مخدر مصرف کرده‌اند و از ترکیب درمان دارویی، مشاوره، بازپروری و درمان‌های سلامت روان بهره نگرفته‌اند، در نهایت در دام اعتیاد به الکل و مواد مخدر دیگر مانند هروئین گرفتار شده‌اند.

هیچ داروی معجزه‌آسایی وجود ندارد که مصرف آن اختلال سوء مصرف الکل یا اعتیاد به مواد مخدر را یک شبه درمان کند. هرچند نالتروکسان داروی موثری است که به افراد بسیاری کمک می‌کند، اما مانند هر داروی دیگری که برای درمان اعتیاد مصرف می‌شود، بهتر است در کنار روان درمانی به کمک روانشناس ترک اعتیاد به کار برده شود. یک مشاور متخصص، حمایت اجتماعی را به بیماران ارائه می‌دهد، رفتارهای مشکل‌آفرین را اصلاح می‌کند و درک عمیق‌تری از چگونگی گرفتار شدن به اعتیاد را به بیمار آموزش می‌دهد.

مدیر سایت

دکتر مسعود جوادی موسس و صاحب امتیاز کلینیک ترک اعتیاد دکتر جوادی، دارای 15 سال سابقه کار تخصصی در حوزه اعتیاد، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.