همه شرکتکنندگان کنکور میخواهند با روشهایی سریع و کارآمد، نتیجهای منحصربهفرد و بهینه بگیرند. به همین دلیل است که در یکی از حیاتیترین موقعیت زندگی خود، دلشان میخواهد علاوه بر کنترل اضطراب، سرعت بالا و تمرکز داشته باشند. در این مرحله ممکن است گاهی اضطراب ناشی از امتحان از کنترل فرد خارج شود.
به همین دلیل افراد به روشهایی غیرمعمول مانند مصرف انواع داروها و محرکها رو میآورند. یکی از شایعترین داروهایی که در این دوران مصرف میشود و نقلقولهای زیادی از آن وجود دارد، ریتالین است. اما آیا برای بالابردن تمرکز استفاده از ریتالین برای کنکور بهترین راه است؟ با ما در این مقاله از کلینیک روانپزشکی ترک اعتیاد دکتر جوادی همراه باشید تا همه چیزهایی که باید از این قرص بدانید را به شما بگوییم.
داروهای مغز و اعصاب چه تأثیری بر سلامت افراد کنکوری دارند؟
داروهای مغز و اعصاب ممکن است در مواقع خاص و با تجویز پزشکان موردنیاز باشند، اما باید توجه داشت که مصرف آنها بدون تجویز یا نیاز پزشکی ممکن است مخاطرات جدی داشته باشد و تأثیرات آنها بستگی به نوع دارو، دوز و وضعیت فرد دارد. در مورد افراد کنکوری، باید بهدقت از داروهای مغز و اعصاب استفاده شود و تصمیم به مصرف آنها توسط یک پزشک متخصص گرفته شود. در زیر تأثیرات عمده برخی از داروهای مغز و اعصاب بر سلامت افراد کنکوری را بررسی میکنیم:
شاید اینطور به نظر بیاید که استفاده از این داروها کمک بزرگی به گذران مرحله سخت کنکور است؛ بااینحال مصرف طولانیمدت قرصهای اعصاب و روان صرفنظر از عوارض خطرناک، میتواند شبیه یک اعتیاد دارویی عمل کند و ما را تا همیشه پایبند به خود نگه دارد. به همین دلیل است که ترک اعتیاد ریتالین به یکی از دغدغههای امروزه تبدیل شده است. ریتالین میان اغلب مردم بهعنوان یک قرص بدون اعتیاد شناخته میشود؛ اما واقعیت این است که تقریباً اغلب داروهای مغز و اعصاب اعتیادآور هستند.
آیا مصرف ریتالین برای افراد سالم بیخطر است؟
ریتالین یک داروی محرک مغزی است. این دارو با ترشح دوپامین در مغز برای مدتی حالتی سرخوش و پرانرژی را در فرد ایجاد میکند. این تأثیر مثبت در نگاه اول باعث میشود تصور کنیم که برای ایجاد یک حالت سرحال، میتوانیم بهراحتی از این دارو استفاده کنیم؛ به همین دلیل گاهی شاهد مصرف ریتالین در دوران بارداری هستیم.
البته این تصور چندان غلط نیست؛ اما اگر بدانید که عوارض مصرف خودسرانه این دارو با عوارض مصرف داروهای مخدری مانند کوکائین برابری میکند حتماً راهی جایگزین را برای ایجاد آرامش و خوشحالی انتخاب میکنید.
بهعلاوه این داروی محرک، به همان اندازه اعتیادآور است. میتوان گفت ترک ریتالین نیز دشوارتر است؛ چراکه فرد تصور میکند به علت دارویی بودن این ماده، اثر مخرب کمتری در بدن ایجاد میشود. تصوری که کاملاً بیاساس و غلط است و ترک آن را هر روز به تعویق میاندازد؛ بنابراین بهتر است فقط در صورت نیاز و با تجویز پزشک مصرف شود.
📌 در همین زمینه بخوانید: تاثیر مواد مخدر و اعتیادآور روی عملکرد مغز
چه تصوراتی درباره مصرف ریتالین برای کنکور وجود دارد؟
چند سالی است که ریتالین یک تجویز فراگیر در میان دانشآموزان و دانشجویان است. تجویزی که در شبهای امتحان، همراهی برای بیدارماندن و درسخواندن افراد است. دانشآموزانی که به کنکور نزدیکتر هستند نام ریتالین را بیشتر شنیدهاند. قرص معجزهآسایی که میتواند خواب را از چشم بگیرد و تمرکز را تا حد بسیار زیادی بالا ببرد. البته این تنها روی خوب مصرف ریتالین برای کنکور است.
آیا ریتالین اضطراب کنکور را کاهش میدهد؟
همانطور که گفتیم ایجاد حس شادابی در مغز یکی از تأثیرات ریتالین است. دانشآموزان کنکوری تصور میکنند با بیشترشدن فعالیت مغز، میتوانند حس اضطراب خود را کنترل کنند؛ اما کاهش اضطراب تأثیر مستقیم این دارو نیست. در حقیقت بیدارماندن در طول شب و استفاده از زمان بیشتر برای مطالعه، باعث میشود که فرد اعتمادبهنفس بیشتری به دست آورد و تصور کند که مصرف دارو باعث کاهش اضطراب او شده است.
جالب است بدانید که با گذر زمان این اتفاق کاملاً برعکس خواهد شد؛ زیرا افزایش اضطراب و بیقراری یکی از اصلیترین عوارض مصرف ریتالین برای کنکور است.
آیا قرص ریتالین برای درسخواندن تأثیرگذار است؟
ریتالین که به قرص «شب امتحان» هم معروف شده است، توسط دانشآموزان و دانشجویان برای افزایش تمرکز و سطح بهرهوری مطالعه استفاده میشود. گزارشات مختلفی از افزایش مصرف این دارو و قرصهای مشابه در میان دانشجویان و دانشآموزان ارائه شده است که نشاندهنده افزایش قابلتوجه و نگرانکننده این معضل است.
متأسفانه این باور غلط در میان جوانان رواج پیدا کرده که ریتالین از مواد مشابه که به طور غیرقانونی در خیابان به فروش میرسد ایمنتر است، اما اثرات و پیامدهای آن بسیار مشابه است. پس، آیا قرص ریتالین برای درس خواند تأثیرگذار است؟ بله، در کوتاهمدت میتواند در برخی افراد باعث افزایش تمرکز شود، اما باید عوارض آن را نیز در نظر گرفت.
نکته اول این است که مصرف ریتالین برای درسخواندن و بدون تجویز پزشک باعث افزایش سریع سطح تحمل بدن نسبت به دارو میشود و بهعبارتدیگر با مصرف بعدی دیگر تأثیر گذشته را برای فرد به همراه نخواهد داشت.
اگر از ریتالین برای مطالعه پیرامون مطالبی که نیاز به خلاقیت دارند (مانند نوشتن یک تحقیق) استفاده شود میتواند نتیجه عکس داشته باشد. دلیل دیگری که در استفاده از ریتالین برای درسخواندن باید تجدیدنظر کرد، این است که فرد تنها در چند ساعت ابتدایی پس از مصرف ریتالین احساس خوبی را تجربه میکند، اما بهمحض ازبینرفتن اثرات دارو با حالاتی مشابه موادی مانند کوکائین روبهرو میشوند. در این مرحله افراد حالاتی مانند اضطراب یا افسردگی را تجربه میکنند که میتواند طیف وسیعی از عوارض جانبی را به همراه داشته باشد.
همچنین از دیگر خطرات مصرف ریتالین احتمال اعتیاد به آن است. اگر فردی به طور مرتب برای مطالعه از ریتالین استفاده کند ممکن است به این ماده اعتیاد پیدا کند، و اگر به لحاظ جسمی وابسته شود، هنگام تلاش برای قطع مصرف با مشکلات جدی علائم ترک مواجه میشود.
هرچند که ریتالین ممکن است در درسخواندن تأثیرگذار باشد؛ اما مزایای آن بههیچعنوان از عوارض و خطرات مصرفش بیشتر نیست.
ریتالین و تمرکز، دو خط موازی
یکی از مهمترین دغدغههای افراد کنکوری، عدم تمرکز است. تمرکز همان گنجینهای است که میتواند اضطراب و عوامل پیرامونی را کنار بزند و به فرد برای فراگیری یک مطلب مهم کمک کند. یکی از دلایل شیوع مصرف ریتالین برای کنکور همین مسئله است.
افزایش تمرکز تصور نادرستی است که درباره مصرف این دارو در میان دانشآموزان رایج است. در طول تحقیقات دارویی در سالهای اخیر مشخص شد که مصرف طولانیمدت این محرک باعث ایجاد اختلالات شناختی، کاهش روند یادگیری و ازبینرفتن عنصر خلاقیت در فرد میشود.
عوارض مصرف قرص ریتالین برای کنکور
نمیتوان تأثیرات مثبت قرص ریتالین را در ایجاد سطح بالای انرژی نادیده گرفت. تأثیر روانی این قرص گاهی آنقدر زیاد است که عدهای عقیده دارند ترک شیشه با ریتالین امکانپذیر است. شاید این حس و حال پر شور و خستگیناپذیر از مهمترین ویژگیهایی باشد که یک دانشآموز کنکوری به آن نیاز دارد. اما اگر این حس و حال کاذب و حتی پرخطر باشد چه عواقبی دارد؟
اگر از دانشآموزان و دانشجویانی که قرص ریتالین را مصرف میکنند درباره تأثیرات آن بپرسیم، جوابهایی مشابه را دریافت میکنیم: بالابردن تمرکز، بالابردن سطح انرژی، شببیداری و فرصت بیشتر برای مطالعه، یادگیری سریع و پایدار.
اما ریتالین هم مانند هر داروی محرک دیگر عوارضی دارد. اگر بدون تجویز پزشک به این دارو روی آوردهاید با بخشی این عوارض آشنا شوید.
📌 همچنین بخوانید: عوارض ریتالین چیست؟
عوارض جسمی مصرف داروهای محرک برای دانشآموزان
اولین عوارضی که پس از استفاده از داروهای محرک به وجود میآید، عوارض جسمی است. این آسیبها میتوانند تا مدت زیادی همراه ما باشند و باعث ایجاد مشکلات جدی شوند. این مشکلات شامل موارد زیر هستند:
- حالت تهوع و استفراغ
- سرگیجه و سردرد
- افزایش ضربان قلب و فشارخون
- ازبینرفتن اشتها
برای جلوگیری از این عوارض، ضروری است که مصرف داروهای محرک تحتنظر و نظارت پزشک قرار گیرد و افراد آگاهی کافی در خصوص مخاطرات احتمالی این داروها داشته باشند. همچنین، آموزشهای مرتبط با استفاده صحیح و مسئولانه از این داروها به دانشآموزان و خانوادهها ارائه شده و ترویج سبک زندگی سالم و فعالیتهای ورزشی نیز میتوانند در کاهش مصرف نادرست این داروها و جلوگیری از عوارض جسمی مؤثر باشند.
ریتالین چه عوارض روانی دارد؟
تنها مشکلات جسمی نیستند که با مصرف این داروها ایجاد میشوند. همانطور که پیشازاین گفتیم، ما با مصرف داروها فعلوانفعالات شیمیایی مغز را دچار تغییر میکنیم. اگر این مصرف با تجویز پزشک نباشد، عوارض روانی نیز تا همیشه ما را تحتتأثیر قرار میدهند. این عوارض روانی عبارتاند از:
- عصبانیت خارج از کنترل و مستمر
- عدم تمرکز در طولانیمدت
- ایجاد اختلالات شناختی
- ایجاد مشکل در روند طبیعی خواب
- بیقراری و اضطراب
چه راهحلهایی جایگزین قرص ریتالین است؟
برای اینکه یک جایگزین مناسب برای مصرف ریتالین برای درسخواندن انتخاب کنید، بهتر است بدانید که روشهای غیرمعقول نمیتواند پاسخ درستی باشد. پس بهتر است به راههایی اعتماد کنید که سلامت شما را به خطر نمیاندازند.
دوپامین را بهصورت طبیعی در مغز افزایش دهید. فعالیتهایی مانند ورزشهای هوازی، مصرف مولتیویتامین و مواد غذایی پروبیوتیک و خواب کامل بخشی از عواملی است که میتواند بهصورت طبیعی در مغز شما دوپامین را ترشح کند.
اگر اضطراب بالایی دارید، تمرینات تنفس را فراموش نکنید. تنفس عمیق و درست میتواند سطح اکسیژن خون شما را بالا ببرد و حالتی از آرامش را در شما ایجاد کند. از روانشناس کمک بگیرید. اگر تصور میکنید که توانایی کنترل احساسات منفی را ندارید، بهتر است با متخصصان این حوزه گفتوگویی داشته باشید.
نمیتوان تأثیرات مصرف ریتالین برای کنکور را نادیده گرفت، اما اگر فکر کنید که عوارض آن میتواند نهتنها زمان کنکور بلکه همه زندگی شما را تحتتأثیر قرار دهد چه واکنشی دارید؟ تأثیرات مثبت و کوتاهمدت این دارو مانند یک قرص دوپینگ میتواند شما را برای مدت کوتاهی در رینگ کنکور سرپا نگه دارد؛ اما اگر رقابت طولانی و یا حریف سالم و سرسخت باشد چه؟
برای ایجاد یک عادت درست و سالم میتوانید روی کمک متخصصان مرکز ترک اعتیاد تهران یعنی در کلینیک دکتر جوادی حساب کنید. برای دریافت مشاوره کافی است با شمارهتلفن ۰۲۱۷۹۴۴۱ تماس بگیرید.
📌 منبع: www.healthline.com
سوالات متداول
- آیا مصرف ریتالین برای کنکور بیخطر است؟
خیر، مصرف خودسرانه ریتالین میتواند عوارض جدی جسمی و روانی بههمراه داشته باشد و به شدت اعتیادآور است. - چرا برخی دانشآموزان به ریتالین روی میآورند؟
برای افزایش تمرکز، انرژی و بیدارماندن در شبهای امتحان؛ ولی این اثرات موقتی و همراه با عوارض هستند. - آیا ریتالین واقعاً تمرکز را بالا میبرد؟
در کوتاهمدت ممکن است تمرکز را افزایش دهد، اما در بلندمدت باعث اختلالات شناختی، کاهش یادگیری و وابستگی دارویی میشود. - مصرف ریتالین اضطراب کنکور را کاهش میدهد؟
خیر، در واقع میتواند اضطراب و بیقراری را تشدید کند. تصور کاهش اضطراب معمولاً از اثرات روانی کاذب دارو ناشی میشود.
۱۴۰۴/۰۷/۰۷
2 پاسخ به “آیا مصرف ریتالین برای کنکور عوارض دارد؟”
سلام.من ۱۶ سال دارم و طبق تشخیص پزشک بیش فعالی دارم.من سرترالین رو به مدت یک سال هست که دارم مصرف میکنم و الان خیلی بی خیال شدم نسبت به همه چیز.برای همین فعلا دکتر گفت به صورت تدریجی سرترالین رو تو دو ماه قطع کنم و میزان کارایی خودم رو تو همین دوماه بسنجم .اگر نیاز شد ریتالین تجویز کنن.اما من واقعا الان میترسم ریتالین مصرف کنم چون تو سایت ها خیلی …نوشتن.الان من نمیدونم چی کار کنم،از لحاظ هوشی هم نرمالم اما قصدم از درمان با ریتالین افزایش کاراییم برای کنکور هست. اگر از الان که کلاس دهم هستم تا زمانی که کنکور دارم شروع به مصرف کنم چند درصد ممکنه که دوز دارو خیلی بالا بره،یا اینکه کلا بی خیال ریتالین و مصرف دارو بشم. واقعا ممنون میشم کمکم کنید.
سلام وقت بخیر
همانطور گفته شد ریتالین خواص درمانی مختلفی دارد مانند اکثر داروها عوارضی هم به همراه دارد. مصرف ریتالین برای کنکور و استفاده خودسرانه این دارو است که میتواند منجر به وابستگی و افزایش عوارض آن شود. پیشنهاد میکنیم به توصیههای پزشک خود عمل کنید و توجه داشته باشید که حتما پزشک را در جریان علائم قطع داروی قبلی و یا اثرات داروی جدید بگذارید.
موفق و سلامت باشید