بارداری یکی از مهمترین دوران زندگی برای هر مادر و پدری است. سبک زندگی شما در بارداری و مراقبت‌هایی که انجام می‌دهید می‌تواند تضمین به دنیا آمدن یک نوزاد سالم و توانمند باشد. یکی از رایج‌ترین سوالات در مراقبت‌های دوران بارداری در مورد مصرف الکل و عوارض آن است. امروز می‌خواهیم در مورد مصرف الکل در بارداری و عوارض آن روی جنین صحبت کنیم، پس در این مقاله همراه کلینیک دکتر جوادی باشید.
عوارض مصرف الکل در ماه اول بارداری
عموماً عوارض مصرف الکل در دوران بارداری در همان ماه‌های اولیه خودشان را نشان می‌دهند، پس احتمالاً مصرف یکبار الکل یا شراب در بارداری نیز مشکلاتی را بوجود می‌آورد. کودکانی که مادرانشان در دوران بارداری الکل مصرف می‌کنند، خطر ابتلا به سندروم جنین الکلی در آن‌ها به شدت افزایش می‌یابد. مضرات سوء‌مصرف الکل در دوران بارداری از همان روزهای اولیه و حتی زمانی که مادر از بارداری خود مطلع نیست، اتفاق می‌افتد.
یکی از مهمترین مواردی که برای ترک الکل در کلینیک دکتر جوادی به آن اهمیت داده می‌شود، ترک الکل در افرادی است که قصد بارداری دارند. از آنجایی که عوارض اعتیاد به الکل در ماه اول بارداری شروع می‌شود، بهتر است هر زمانی که قصد بارداری داشتید یا به محض مطلع شدن از بارداری، نوشیدن الکل را متوقف کنید. سپس برای اطمینان، سونوگرافی‌های لازم و آزمایشات مربوط به غربالگری را انجام دهید.
تاثیر مصرف الکل پدر بر روی جنین
زمانی که یک زوجی تصمیم به فرزند‌آوری و بارداری می‌گیرند، همه مراقبت‌ها روی سلامت مادر و رفتارهای او متمرکز می‌شود. در حالی که سلامت پدر و سبک زندگی او در زمان اقدام به بارداری نیز نقش مهمی در کیفیت باروری و سلامت جنین ایفا می‌کند. مطالعات نشان می‌دهند که پدران برای پیشگیری از ابتلاء جنین به اختلالات خطرناک، باید نوشیدن الکل را قبل از اقدام به بارداری متوقف کنند.
واقعیتی که وجود دارد این است که مشکلات باروری فقط مربوط به زنان نیست و در صورت اقدام برای بارداری هم مادر و هم پدر باید به این موضوع توجه کنند. نوشیدن الکل توسط مردان علاوه بر افزایش خطر ابتلاء به سندروم جنین الکلی باعث مواردی از جمله کاهش اندازه مغز، کم وزنی نوزاد، اسکیزوفرنی، اوتیسم و نقص‌های مادرزادی می‌شود. از این رو آقایان هم باید برای ترک اعتیاد الکل پیش از تصمیم به پدر شدن، اقدامات لازم را انجام دهند.
به خاطر داشته باشید که مواردی از جمله مصرف الکل، اعتیاد به مواد مخدر و دخانیات و همچنین گرمای بیش از حد برای بیضه‌ها می‌تواند توانایی جنسی و قدرت باروری در مردان را کاهش دهد؛ به همین دلیل باید از این موارد پرهیز کنید. همچنین خطرات مصرف الکل بر کبد بر هیچ کس پوشیده نیست.
چرا مصرف الکل در بارداری خطرناک است؟
الکل در خون مادر از طریق بند ناف به کودک منتقل می‌شود. نوشیدن الکل در دوران بارداری می‌تواند باعث سقط جنین، مرده زایی و طیف وسیعی از معلولیت‌های جسمی، رفتاری و ذهنی مادام العمر شود. این ناتوانی‌ها به عنوان اختلالات طیف جنین الکلی (FASD) شناخته می‌شوند.
شایع‌ترین عوارض مصرف الکل والدین روی جنین چیست؟
اعتیاد والدین در دوران بارداری یا در زمان اقدام برای باردار شدن، به شدت می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری بر روی سلامت مادر و جنین داشته باشد. دو سندروم شایع بر اثر مصرف الکل، FASD و ARND هستند که به ترتیب عوارض جسمانی و ناتوانی‌های ذهنی را به همراه دارند. از جمله دیگر عوارض شایع ناشی از مصرف الکل که می‌توانند سلامتی نوزاد را به خطر بیاندازند شامل موارد زیر هستند:
- ناتوانی ذهنی یا ضریب هوشی پایین
- مهارت استدلال و قضاوت ضعیف
- بدخوابی و مشکلات خواب
- مشکلات بینایی، شنوایی، قلبی، کلیوی یا استخوانی
- کوچک شدن سر (بیماری میکروسفالی)
- قد کوتاه‌تر از متوسط
- کاهش استدلال در مباحث ریاضی و محاسباتی
- تأخیر در گفتار و زبان
- وزن پایین هنگام تولد
- ویژگی‌های غیر طبیعی صورت، مانند برجستگی صاف بین بینی و لب فوقانی (به این برجستگی فیلترم گفته می‌شود)
- اختلال حرکتی
- بیش فعالی
در نظر داشته باشید که برای ترک اعتیاد قبل از بارداری، به هیچ عنوان روند ترک بدون تجویز پزشک را در پیش نگیرید. از ترک مصرف الکل گرفته تا ترک گل هیچ‌کدام نباید بدون مشورت پزشک و سرخودانه صورت گیرند، زیرا می‌توانند خطرات دیگری را در پی داشته باشند.
آیا مصرف الکل در بارداری باعث سرطان مغز استخوان می‌شود؟
تاکنون عوارض ناشی از مصرف الکل روی جنین به وضوح برایمان آشکار شد. اما یک موضوع مهم این است که بسیاری از ما شنیده‌ایم مصرف الکل باعث سرطان مغز استخوان می‌شود و حالا می‌خواهیم ببینیم که این موضوع صحت دارد یا خیر.
آمار نشان می‌دهد که خطر ابتلا به این بیماری در میان کودکان تا ۴ سالگی بیشتر است. در طی تحقیقاتی که صورت گرفت، پزشکان متوجه شدند که مصرف الکل در دوران بارداری، احتمال ابتلا به بیماری سرطان مغز استخوان در کودکان را تا 56 درصد افزایش می‌دهد که آمار بسیار قابل توجهی است. از این رو به هیچ عنوان نباید مصرف این نوشیدنی اعتیادآور را دست کم بگیریم و باید خطرات آن را مانند اعتیاد به دیگر مواد مخدر جدی بگیریم.
چه مدت قبل از بارداری نباید الکل مصرف کرد؟
توصیه‌های بهداشتی و پزشکی توصیح می‌دهند که زنان که می‌خواهند باردار شوند یا در حال بارداری هستند، باید مصرف الکل را کاملاً متوقف کنند. در واقع، بهترین و ایمن‌ترین راهنمایی این است که در صورت برنامه‌ریزی برای بارداری، مصرف الکل را از مدت زمانی قبل از بارداری تا زمان تأیید بارداری کنترل کنند و کاملاً از آن خودداری کنند.
به طور خاص، مصرف الکل در دوران قبل از بارداری و حتی در ماه‌های اولیه بارداری می‌تواند مخرب برای جنین باشد و باعث بروز اختلالات جنینی و نقص‌های توسعه‌ای شود. بنابراین، توصیه می‌شود که زنانی که می‌خواهند باردار شوند یا در حال بارداری هستند، از مصرف الکل خودداری کامل کنند تا به سلامتی و توسعه سالم جنین کمک کنند.
پاسخ دقیقی برای سوال مطرح شده وجود ندارد، ولی توجه کنید که ممکن است شما باردار باشید و هنوز از آن اطلاع نداشته باشید. احتمالاً 4 تا 6 هفته نمی‌دانید که باردار هستید، این بدان معناست که شما ممکن است در حال نوشیدن مشروبات الکلی باشید و جنین خود را در معرض خطرات الکل قرار دهید.
مصرف الکل چه قبل و چه در حین دوران بارداری می‌تواند منجر به سقط جنین، تولد نوزاد مرده و یا نوزاد ناقص شود. بهترین توصیه این است که وقتی تصمیم به بارداری می‌گیرید، نوشیدن مشروبات الکلی را متوقف کنید.
اگر از مشروبات الکلی استفاده می‌کنید، به شما توصیه می‌کنیم در زمان تاخیر پریود (عقب افتادن پریود) یا مثبت شدن تست بارداری، به مصرف هرگونه مشروبات الکلی نه بگویید، زیرا سلامت کودک شما بسیار مهم است.
توصیه‌هایی برای ترک اعتیاد پیش از اقدام به بارداری
ترک اعتیاد قبل از بارداری یک فرآیند چالش‌برانگیز و حیاتی است که نیازمند پشتیبانی و مراقبت‌های ویژه است. در اینجا تعدادی از توصیه‌های مهم برای زنانی که می‌خواهند اقدام به بارداری کنند و قصد ترک اعتیاد دارند آورده شده است:
- مشاوره حرفه‌ای: مشاوره با یک متخصص اعتیاد می‌تواند ابتدایی‌ترین و مهمترین گام باشد. مشاوره حرفه‌ای کمک می‌کند تا عوامل و مواردی که باعث مصرف مواد مخدر می‌شوند، شناسایی شده و برنامه‌های ترک مناسبی تعیین شود.
- پشتیبانی اجتماعی و خانوادگی: حمایت و پشتیبانی از خانواده، دوستان، گروه‌های حمایتی و افرادی که تجربه مشابهی داشته‌اند، می‌تواند در موفقیت ترک اعتیاد تأثیرگذار باشد.
- برنامه‌ریزی و مدیریت زمان: برنامه‌ریزی دقیق برای ترک اعتیاد، شامل تعیین اهداف کوتاه و بلند مدت، مدیریت زمان و اعتلای فعالیت‌های مفید است.
- ورزش و سبک زندگی سالم: فعالیت‌های ورزشی منظم و مراقبت از سلامت جسمی باعث افزایش انگیزه برای ترک اعتیاد می‌شود.
- دریافت کمک درمانی: ممکن است نیاز به درمانهای دارویی یا روان‌درمانی داشته باشید. مشورت با یک پزشک یا متخصص روان‌شناس در این زمینه می‌تواند مفید باشد.
- آموزش و آگاهی: به دنبال مطالعه و آموزش در مورد اعتیاد، اثرات آن بر بدن و ذهن، و مزایای ترک اعتیاد باشید تا افرازها و نشیبات این فرآیند را بهتر درک کنید.
ترک اعتیاد نیازمند صبر، اراده، و پشتیبانی مداوم است. مهمترین نکته این است که هر فرد می‌تواند با تصمیم و تلاش مناسب، موفق به ترک اعتیاد شود و یک زندگی بهتر و سالم را آغاز کند.
به خاطر داشته باشید که قطع مصرف حتی یک قطره الکل می‌تواند به داشتن فرزندی سالم‌تر کمک کند. ما در کلینیک دکتر جوادی برای همه کسانی که قصد بارداری دارند، خدمات ترک اعتیاد از ترک الکل گرفته تا ترک اعتیاد تریاک را ارائه می‌دهیم؛ تا والدین بتوانند داشتن یک زندگی بهتر با فرزندی سالم‌تر را تجربه کنند.
1403/08/20