اعتیاد به الکل یکی از معضلات جوامع امروزی است که خطرات بی‌شماری را برای سلامت جسمی و روانی بوجود می آورد. در واقع، الکل یک ماده خورنده است که سبب تخریب بافت پوششی دهان، گلو، مری، معده و روده می شود.
در این شرایط سموم سرطان‌زا به راحتی به داخل بافت بدن نفوذ پیدا کرده و بیمار را در معرض خطر ایجاد سرطان‌های جدی قرار می دهند. براساس تحقیقات انجام شده، هیچ سطح بی خطری برای الکل وجود ندارد و حتی مصرف مقادیر اندک الکل نیز با خطرات جدی همراه است. چگونگی تاثیر الکل بر دستگاه گوارش یکی از مهم ترین چالش‌های مصرف کنندگان الکل و افرادی که قصد ترک الکل دارند است، که در این مقاله به بررسی جوانب مختلف آن پرداخته‌ایم:
مسیر الکل در دستگاه گوارش
الکل پس از نوشیدن وارد معده می شود و پس از معده به سوی روده کوچک سرازیر می شود. الکل از طریق دیواره روده کوچک به جریان خون جذب شده و سپس توسط کبد پردازش می شود. کبد توانایی متابولیسم 24 میلی لیتر الکل در یک ساعت را دارد و الکل مازاد بر این مقدار در جریان خون باقی می ماند تا کبد مجددا توانایی هضم مابقی الکل را بدست آورد.
تاثیرات الکل بر دستگاه گوارش
در ادامه با مهم ترین تاثیرات الکل بر بخش‌های مختلف دستگاه گوارش آشنا خواهید شد:
دهان و گلو
هنگام نوشیدن الکل، دهان و گلو اولین بخش‌های دستگاه گوارش هستند که در تماس با الکل قرار می گیرند. بخشی از الکل مصرف شده مستقیماً از طریق سلول‌های پوششی دیواره دهان جذب بدن می شود. از سویی دیگر، میکروب‌های موجود در دهان مقداری از الکل را به استالدئید (ماده سمی) تبدیل می کنند.
وجود استالدئید در دهان به مرور زمان سبب ایجاد آسیب‌های سلولی و عدم ترمیم بافت آسیب دیده می شود. شرایط فوق یکی از مهم ترین دلایل شیوع سرطان در دهان و گلو به خصوص در بخش پایه زبان و لوزه ها می شود. لازم به ذکر است که حتی مصرف مقدار اندک الکل (حداکثر 1 نوشیدنی در روز) با افزایش احتمال ابتلا به سرطان در بافت‌هایی همراه است که به صورت مستقیم با الکل در تماس هستند از جمله دهان، گلو و مری.
مری
الکل پس از عبور از حفره دهان، به سمت پایین جایی که مری قرار دارد جریان پیدا می کند. همانگونه که بیان شده الکل قادر است که به صورت مستقیم به سلول‌های پوششی مری آسیب برساند و یک عامل مهم در افزایش خطر سرطان است. یکی دیگر از تاثیرات نوشیدن الکل بر مری، رفلکس اسید معده است و زمانی رخ می دهد که محتویات معده به مری برگردد. ورود اسید معده به مری نیز باعث آسیب به بافت پوششی مری و ایجاد زخم‌های دستگاه گوارش می شود.
معده
حدود 20 درصد الکل مستقیماً از طریق بافت پوششی معده جذب خون می شود. هرچه غذای بیشتری توام با الکل در معده وجود داشته باشد، میزان جذب الکل نیز کندتر خواهد بود. از سویی دیگر، الکل در این شرایط برای انتقال از معده به روده به مدت زمان بیشتری نیاز دارد. بنابراین عدم وجود غذای جامد در معده، سبب تسهیل حرکت الکل به روده کوچک و افزایش جذب این ماده توسطر دستگاه گردش خون می شود.
مراحل تاثیر الکل روی معده شامل موارد زیر است:
- تحریک سلول‌های مخاطی معده باعث ایجاد التهاب می‌شود
- التهاب بر تولید اسید معده تأثیر می گذارد و توانایی معده برای از بین بردن باکتری‌های وارد شده به معده را کاهش می دهد. در این شرایط باکتری‌های مضر فرصت ورود به قسمت فوقانی روده کوچک را پیدا می کنند.
- اشتها به شدت تحریک می شود زیرا جریان عبور مواد از معده افزایش پیدا می کند.
البته مصرف نوشیدنی‌های با درصد الکل بالاتر، ممکن است سبب تاخیر در تخلیه معده و کند شدن روند هضم غذا شود.
روده کوچک
بیشترین مقدار جذب الکل در روده کوچک انجام می شود، زیرا این روده سطح بسیار بزرگی دارد. وجود الکل سبب کاهش جذب مواد مغذی در روده کوچک می شود و حمل و نقل سموم را در دیواره‌های روده افزایش می دهد. افزایش جذب سموم به نوبه خود، نقش موثری در افزایش احتمال آسیب‌های کبدی و اختلال در عملکرد سایر اندام‌های بدن می شود. از سوی دیگر، تحریک بافت پوششی روده تحت تاثیر الکل، باعث افزایش احتمال تورم و بروز التهاب (ازوفاژیت) در روده می شود.
پانکراس
لوزالمعده اندامی در دستگاه گوارش است که مسئولیت تولید آنزیم‌های هضم و هورمون انسولین را برعهده دارد. مواد غذایی به کمک هورمون‌های ترشح شده توسط پانکراس، به انرژی تبدیل می شوند.
نوشیدن الکل سبب آسیب به پانکراس و ایجاد التهاب (پانکراتیت) و زخم پانکراس می شود. لوزالمعده به هضم غذا و کنترل سطح قند خون کمک می کند. نوشیدن الکل سبب تولید مواد سمی توسط لوزالمعده شده و در عملکردهای بدن اختلال ایجاد می کند.
علت دل درد بعد از مصرف الکل چیست؟
با توجه به تاثیرات الکل بر دستگاه گوارش، برخی از افراد بعد از صرف الکل به دل درد دچار می شوند. مهم ترین علل این عار ضه مربوط به تحریکات روده توسط الکل است. در واقع نوشیدن منظم الکل سبب ایجاد گاستریت الکلی می شود که شامل علائمی مانند معده درد، شکم درد، سکسکه، سوء هاضمه، از دست دادن اشتها، نفخ و حالت تهوع است. گاستریت الکلی معمولا به دو شکل کوتاه مدت یا مزمن ایجاد می شود.
بهترین روش برای برطرف کردن این نوع دل درد، مصرف غذاهای ملایم با کربوهیدرات‌های پیچیده ( مانند نان تست یا کراکر)، نوشیدن آب، آبمیوه، آبگوشت و سایر نوشیدنی‌های غیر الکلی برای کاهش کم آبی بدن، خوابیدن برای مقابله با خستگی و مصرف آنتی اسیدها برای کمک به آرامش معده است. البته ترک الکل مهم ترین گزینه برای رهایی از تاثیرات خطرناک الکل بر بدن به خصوص دستگاه گوارش است.
اگر برای غلبه بر مصرف الکل با مشکل مواجه شده‌اید و نیاز به دریافت کمک‌های حرفه ای دارید، مرکز ترک اعتیاد دکتر جوادی آماده یاری رساندن به بیماران گرامی است. این مرکز با همکاری بهترین پزشکان ترک اعتیاد و امکانات پیشرفته سرپایی و بستری به صورت بیست و چهار ساعته، آماده خدمت رسانی به مراجعین گرامی است.
1402/10/12